قزاقستان؛ از استقلال تا
امروز
الگوی مناسب توسعه پایدار
نویسنده: مهدی زرتشت
پس از چندین دوره جماد و
خمودی، خاندان تزاری روسیه، سرانجام انقلاب معروف اکتبر 1917 به رهبری بولشویکها
(در مقابل مِنشویکها) به ثمر نشست. چند سال پس از حکومت بولشویکها، ثمرهی این
انقلاب و دگرگونی عظیم تاریخی روسیه، تشکیل یک اتحاد بزرگ بود: اتحاد جهاهیر
سوسیالیستی شوروی (Союз Советских Социалистических Республик). رهبر انقلاب بزرگ- ولادیمیر ایلیچ لِنین (Владимир Ильич Ленин) درست کمی قبل از مرگاش، توانست دستکم هفده کشور را
تحت یک نام و یک پرچم با نشانه‌ی «داس و چکش» کارگران، حول یک محور جمع کند و
اتحاد شوروی (با مخفف СССР)
عملاً در سال 1922 تشکیل شد. این اتحاد غولپیکر یا جغرافیای سیاسی «دیوارهای
آهنین» که میرفت تا مطابق برخی اظهار نظرها، قبل از رایش سوم لقب ارباب دنیا را
به نام خود ثبت کند، اما پس از فراز و فرودهای بسیار سرانجام در دسامبر 1991 از هم
فروپاشید و اتحاد بزرگ عملاً به هفده جمهوری مستقل، عرض اندام کردند. در این میان،
قزاقستان یکی از جمله آخرین عضو اتحاد بود که به تاریخ 16 دسامبر سال 1991 اعلام
استقلال کرد.
اینکه امروزه بسیاری از
نویسندگان و کارشناسان قزاقستان، این کشور را «کشور جوان» میخوانند، تا حدود
زیادی به این دلیل است که قزاقستان امروز، قزاقستان پس از فروپاشی اتحاد شوروی است
و عمر آن کمی بیشتر از بیست سال را در بر میگیرد. اما زمانی که این کشور استقلال
خود را گرفت، مشکلات کمی جلو راهاش نداشت: اقتصاد کشور ورشکسته شده بود، به شمول
اکثریت قزاقها، ملیتهای بیشمار دیگر درون خاک این کشور زندگی میکردند که اداره
و اتحاد آنها کار ساده نبود، در حول و حوش تغییرات و تبدلاتی که منجر به فروپاشی
اتحاد شد، تقریباً همه چیز در آشفتگی به سر میبرد و برای قزاقستان نوین سخت بود
تا چگونه خشتبنای یک دولت را بنا نهد آنهم درست زمانی که جو سیاسی آن عصر را
تبلیغات عظیم کاپیتالیسم، پر کرده بود و دود باروت، آسمان زندگی ملیتهای جهان را
بیش از پیش آشفته کرده بود. در چنین فضایی، یک کشور نو تجربه چگونه میتوانست با
سرکردگی تیمی از نخبگان سیاسی، یک دولت کارا، مؤثر، مقتدر و صاحب اعتبار را معماری
کنند؟ گرچه در زمان اتحاد صاحب نفوذ، اعتبار و اقتدار کافی بود. این در نوعی خود،
مهم‌ترین و بزرگترین سوال است. سوالی که بدون شک می‌تواند عبرتآمیز و منبع الهام
خیلی از نظامهای نوپای جهان اولی و جهان دومی باشد.
در آن زمان، از میان تمام
رهبران و نخبگان سیاسی کشور پهناور قزاقستان، کسی که بیشتر از همه رأی ملت را با
خود داشت و مردم همه به چشم امید به او نگاه میکردند و تجربه‌ی سیاسی فعال و
موفقی را نیز در کارنامه جوان خود داشت، کسی نبود جز نورسلطان ابیشولی نظربایف (Нұрсұлтан
Әбішұлы Назарбаев) متولد 1940
شهر چمولگان جمهوری اتحاد سوسیالیستی شوروی و متعلق به یک خانواده اصیل قزاق.
نظربایف با استعداد خارقالعاده و نبوغ سیاسی خود، زمانی که هنوز خیلی جوان بود
موفق شد به سن 49 سالگی یعنی در سال 1989، به مقام سردبیر اول حزب کمونست جمهوری
شوروی قزاقستان انتخاب شود. اما دو سال بعد و پس از فروپاشی اتحاد شوروی، به رأی
عموم ملت به عنوان نخستین رئیس جمهور کشور جدید، اعلام و انتخاب شد. سال‌ها پس از
آن و در دسامبر سال 2011، پارلمان قزاقستان قانون برپایی جشن دولتی «روز اولین
رئیس جمهور» را به تصویب رساند و از آن پس، مردم قزاقستان با برافراشتن پرچم ریاست
جمهوری و «تحویل پرچم اداره حراست دولتی» اول دسامبر هر سال را با عنوان «روز
اولین رئیس جمهور» در سراسر کشور جشن میگیرند.
تیم نخبگان کارکشته و تا
آخرین نفس دموکرات قزاقستان با ریاست و رهبری متجددانه پرزدنت نورسلطان نظربایف در
مدت زمان کوتاه قاعدهی یک دولت نوین را تشکیل دادند: تصویب قانون اساسی، تأسیس
پارلمان و سایر نهادهای مهم دولت. علاوتاً رئیس جمهور نظربایف و تیم نخبگان با صلاحیتاش،
به زودی از فضای تیره و تار تبلیغات جهانی که هنوز بوی تند شعار سنتی: کمونیسم-
کاپیتالیسم نزدیک به یک قرنه را در آسمان دنیا تفت میدادند، خط روشن سیاسی را
برای کشورشان تعیین کردند: سیاست طلح طلبانه یا «دولت دوست جهان». اعلام این خط
روشن سیاسی نه فقط یک شعار، بلکه عمل مطلق بود: پس از استقلال و تلاش برای احیای
الگوی طلحطلبی، دولت قزاقستان در یک اقدام غیر منتظره یکی از بزرگترین سایتهای
اتمی (Семипалатинский
ядерный полигон) دوران اتحاد بزرگ شوروی که در
شرق قزاقستان در منطقه «سمی پلاتینسک» موقعیت داشت را نابود کرد، موشکهای اتمی را
به روسیه برگرداند و به مقدار هشتصد کیلوگرام یورانیم ذخیره شده را به سازمان ملل
تحویل داد. این اقدام غیر منتظره در زمانی که جهان از فروپاشی تراژک اتحاد شوروی،
تقریباً تکان سختی خورده بودند و هنوز رسانههای معتبر دنیا در تیترهای مهمشان
کلمه «جنگ» را فریاد میزدند، فراتر از یک اقدام ستایشبرانگیز بود: «مدلی
مطمئنتر برای آینده‌ی زمین.»
در همین راستا، تلاش تیم
نخبگان از رهبران قزاقستان و در رأس همه- پرزدنت نورسلطان نظربایف- برای معرفی
قزاقستان نوین به دنیا آنهم از دریچهی تفاهم و صلح، توانست اعتبار بین‌المللی این
کشور جوان را در سطح جهانی ارتقاء دهد و حتا این اقدام، عمل بزرگ در راستای
الگوسازی سیاست‌های صلحطلبانه بود. پس از آن، دولت قزاقستان تلاشهای دوامدار
پرثمری را در راستای نهادینهسازی آزادیهای مدنی، نهادینهسازی ازرشهای دموکراتیک
از دموکراسی تا آزادی بیان و مسأله حقوق بشر و مهمتر از همه، تلاش در راستای
شگوفایی اقتصادی با استفاده‌ی موثر و کاملاً حسابشده از منابع طبیعی و همین‌طور
توسعه فرهنگی، شروع کردند. اینگونه، بیش از صد ملیت این کشور متعلق به مذاهب و
فرقههای گوناگون و همین‌طور فرهنگ و زبان مختلف، تحت یک پرچم جمع شدند. مبالغه
نیست که اکنون قزاقستان یکی از موفقترین کشورهایی است که به راحتی و زیر چتر
عدالت اجتماعی و انکشاف متوازن و سهمیههای برابر، تمام ملیتهای کشورش را زیر
آسمان صلح، تفاهم و مدارا جمع نموده و الگوی موفقی را در راه ملتسازی و نهادینه
ساختن ارزشهای مدرن، کسب نموده است.
سال گذشته رئیس جمهور
نظربایف در آستانه بیستودومین سالگرد استقلال کشورش، خطاب به مردم قزاقستان گفت
«16 دسامبر سال 1991 در آسمان ملل جهان ستاره جدیدی با نام جمهوری قزاقستان عرض
هستی کرد.» او با افتخار تمام افزود که قزاقستان پس از استقلال« هفت ثروت» مهم را
به دست آورد: «سرزمین مقدس، وحدت ملی، فرهنگ و زبان مادری، اقتصاد صنعتی نوآورانه،
جامعه و کار همگانی، پایتخت جدید و مسئولیت جهانی.»
استقلال قزاقستان، به
معنای دیگر احیای «سرزمین مقدس» بود. احیای سرزمین مقدس، تنها تعیین و حفظ اراضی
قزاقستان پهناور با جمعیت خیلی بزرگ نبود. استقلال مفهوم خیلی بزرگتر را افاده
می‌کرد: برگرداندن ارزشهای مستقل ملی که فرهنگ، زبان، سیاست و اقتصاد را در بر
میگرفت. وحدت ملی کلیدیترین اصطلاح سیاسی- ملی برای دولت جدید قزاقستان بود که
پس از استقلال با راهکارها و تبلیغات مثبت، به خود جنبه عینی و عملی گرفت. در
معنای دوم، وحدت ملی تعریف حقوق و امتیازات برابر شهروندی برای تمام ملیتهای ساکن
در قزاقستان بود. دولت نظربایف از استقلال تا امروز بر این اصل تأکید ورزیده است.
در پیام سالیانه رئیس جمهور نظربایف که به تاریخ دهم نوامبر سال جاری ایراد گردید،
یکبار دیگر بر حفظ و گسترش این ارزش ملی تأکید صورت گرفت. نورسلطان نظربایف خطاب
به ملت قزاقستان، خاطرنشان ساخت «در حالی که این روزها را جشن می‌گیریم، مهم است که مردم قزاقستان را از
لحاظ روحی قوی‌تر کرده و اتحاد و بردباری آنان را تقویت نماییم. من اطمینان دارم
که در چرخش جدید و مهم تاریخ، اصل محوری ما یعنی «قزاقستان، فقط به جلو!» معنای
تازه و عمیق‌تری خواهد یافت.» در متن و مادههای «استراتیژی 2050» نیز به تکرار
مفاهیم «وحدت ملی» و حفظ و توسعه «فرهنگ و زبان مادری» مورد تأکید قرار گرفت.
چنانچه یادآور شدیم، دولت
قزاقستان پس از استقلال تمام تلاشهایش را به کار بست تا با استفاده‌ی سنجیده شده
و کاملاً برنامهریزی شده از منابع طبیعی، تولیدات داخلی را افزایش داده و از این
طریق پلی را میان توسعه همگانی و «اقتصاد صنعتی نوآورانه» معماری کند. این برنامه
تا امروز موفقانه پیش رفت و عملی گردید و از همین طریق، دولت توانست میلیونها شغل
را برای شهروندان ایجاد کند. نمایشگاه «اکسپو 2017»، استراتیژی 2030، استراتیژی
2050 و سرانجام سیاست جدید اقتصادی «راه روشن» مهم‌ترین برنامه‌های توسعه ملی و
بخصوص توسعه اقتصادی دولت قزاقستان است که طرح‌های بکر و کارآمدی را برای توسعه و
پیشرفت این کشور، در دستور اجرا قرار می‌دهد.
نظربایف در پیام امسال خود
بخشی از سیاست اقتصادی «راه روشن» را اینگونه شرح داد: «به دستور من دولت برنامه وسیع جدیدی را برای
توسعه تدوین نموده است. امروز به جهت روبرو شدن با چالش‌هایی که در مقابل داریم،
من سیاست جدید اقتصادی قزاقستان به نام «راه روشن» را اعلام می‌نمایم. پیام جدید
به ملت برای سال 2015 را به این موضوع اختصاص می‌دهم. این سیاست ویژگی ضد چرخهای
خواهد داشت و در راستای تداوم اصلاحات ساختاری در اقتصاد کشور قرار دارد.» همان‌طور که رئیس جمهور
قزاقستان اعلام کرد، سیاست جدید اقتصادی «راه روشن» «جهانی ما در مسیر راه یافتن به جمع 30 کشور
توسعهیافته جهان است» تنها بخشی از این برنامه‌ی انکشافی، به ایجاد تقریباً
«200 شغل جدید» برای شهروندان قزاقستان میانجامد. بر اساس اظهارات رئیس جمهور
نظربایف، دولت مستقیماً پروژهها را نظارت خواهد کرد و برای جلوگیری از هر گونه
اهمال و فساد، دولت کمیسیون ویژهای را ترتیب داده است تا جریان کار را بصورت دقیق
نظارت کند.
تیم نخبگان دولت به درستی
سیاست اتحاد داخلی اقوام را تقویت کردند و آنها نسبت به این واقعیت که «کلید ثبات
و توسعه ملی» یک کشور، در قدم نخست آرامش، صلح و اتحاد داخلی است، درک عمیقی دارند.
در بخشی از پیام سالیانهی رئیس جمهور نظربایف آمده است که «ثبات و همدلی چیست؟ کامیابی خانوادگی، امنیت و
سقفی بالای سرما است. صلح یعنی شادی پدرانه و مادرانه، سلامت والدین و خوشبختی
فرزندان‌مان. صلح یعنی شغل ثابت، حقوق و اطمینان به روز بعد. صلح و ثبات، سرمایه
ملی ماست که باید هر روز تلاش کنیم از آن دفاع کرده و آن را تقویت نماییم. من
همیشه می‌گویم: جوانان، تکیهگاه آینده ماهستند.»
همچنین در بخش دیگری از این پیام آمده است که «کار بزرگ و پر مسئولیت در پیشرو است. برای آنکه
بتوانیم آزمون کمال و بلوغ را پشت سربگذاریم، باید همبستگی و اتحاد داشته باشیم.
ما بایستی اعتماد میان همه قزاقستانی‌ها را تقویت کرده و نسبت به هم شکیبا باشیم.
این کلید آینده قزاقستان است. همدلی میان اقوام به منزله اکسیژن حیات‌بخش است. ما
متوجه آن نمی‌شویم و هنگامی که نفس می‌کشیم، این کار را ناخودآگاه انجام می‌دهیم و
فقط زندگی می‌کنیم. ما باید خود حافظ اتحاد و همدلی میان اقوام باشیم.»
هشت سال پس از استقلال-
در سال 1998- پایتخت جمهوری قزاقستان از جنوبیترین نقطه این کشور، به مرکزیترین
نقطه کشور یعنی شهر آستانه انتقال یافت. اگر همه‌ی دلائل استراتیژیک این انتقال را
جمع کنیم، می‌توانیم بگوییم که انتقال پایتخت به نقطه مرکزی کشور، یکی از اقدامات
بزرگ و مهم دولت قزاقستان بود. معماری این شهر به گونهی «شرقی و غربی» در نظر
گرفته شد و نورسلطان نظربایف اعلام کرد که «آستانه پایتخت اورآسیا است.» امروز این
شهر کاملاً جوان، یکی از پنج زیباترین پایتخت در دنیاست که اهمیت آن برای
قزاقستانی‌ها بیش از آنچه که تصور می‌رود، است.
تیم نخبگان دولت، هیچ
راهی جز حرکت به سوی آینده را در خاطرشان جا نمیدهند. استراتیژیهای بلندپروازانه
توسعه ملی (بخصوص «راه روشن» و استراتیژی 2050) تنها یک طرح یا آرمان یا آروز
نیست؛ بلکه دولت عملاً و با تلاشهای خستگیناپذیر، در طول 22 سال از زمان
استقلال، راه آن را هموار کرده و امروز بدون شک زمان آن رسیده است که چرخ توسعه
روی این جادهی هموار، به حرکت افتد. بدون هیچ شبههای می‌توان گفت که رهبران نخبه
و تیم متعهد به پیشرفت با آرمانها و تعهدات ملی و با رویکرد و ذهنیت کاملاً
متجددانه و دموکراتیک، عزم قاطع برای پیشرفت دارند و البته تمام این دستآوردها و
پیشرفتها و امیدواریهای بزرگ برای آینده «روشن» را باید بر بستر فرهنگ و
ارزشهای فکری و ذهنی دولت و مردم قزاقستان، تحلیل و تفسیر کرد: دولت از زمان
استقلال تا امروز، بر وحدت و یگانگی دموکراتیک ملیتها تأکید کرد و در راستای
رئالیزه کردن آن اقدامات بیمثالی روی دست گرفت، دولت تمام تلاشاش را برای حفظ و
توسعه ارزشهای قرن بیستویکمی به کار بست، دولت ضمن ضمانت آزادی عقاید در چارچوب
قانون اساسی، از خشتبنای سکولاریسم دیوار بزرگ و مستحکم یک نظام متجدد و کاملاً
دموکراتیک را بنا نهاد. فرصت‌های کاملاً برابر شغلی و کاری برای زن و مرد، همزیستی
کاملاً مسالمت‌آمیز و همکاری‌های متقابل تمام فرقههای دینی- مذهبی و با احترام
کامل به قانون و اساسات دولت، عزم قاطع دولت در راه مبارزه با هر نوع جریانها و
خط فکری افراطگرا و بنیادگرا که تروریسم آخرین منزلگاه آنهاست، و همین‌طور رویکرد
و سیاست خارجی کاملاً صلحطلبانه و دوستانه از شرق تا غرب، تمام دستآوردها و
کارنامهی مثبت دولت نخبهی پرزدنت نظربایف است. به یمن چنین تلاشهای مدام و
عرقریزیهای ثمربخش تیم نخبگان دولت، امروز قزاقستان در مسیر نویدبخش قرار گرفته
است و اینگونه است که قزاقستان عضو اتحاد شوروی، اما پس از استقلال دولت جوان
گامهای موفقانهای را پیمود و در طی 22 سال، توانست نام و افتخار و آینده‌ی
امیدبخش را برای خود کسب کند.
***
دو کشور قزاقستان و افغانستان بیش از پیش به توسعه‌ی روابط
سیاسی نیاز دارند
(گفت‌وگوی اختصاصی روزنامه‌ی اطلاعات روز با اومِرتای باتیموف،
سفیر جمهوری قزاقستان در افغانستان)
گفت‌وگو از مهدی زرتشت
عرض سلام و ادب دارم. نخستین سوالم را از اینجا شروع می‌کنم؛
روابط سیاسی افغانستان و قزاقستان را در طول ده سال گذشته (دو دور ریاست جمهوری
حامد کرزی) چگونه بررسی می‌کنید؟
در ده سال گذشته مناسبات افغانستان و قزاقستان خیلی مثبت
ارزیابی می‌کنم. البته متأسفانه مناسبات تجارتی و اقتصادی ما آن‌طور که ما می‌خواستیم،
به دلیل مشکلات امنیتی و عدم تجربه میان تجاران دو کشور، خیلی برجسته نبوده است.
البته این را هم بگویم که کشور قزاقستان، یک کشور جوان است و ما این مدت گرفتار یک
سری مشکلات کوچک داخلی هم بودیم. اما مناسبات دیپلمات ما نیک و حسنه بوده و جمهوری
قزاقستان همواره از افغانستان پشتیبانی کرده است و خواست مردم ما، رهبران ما و
رییس جمهور ما این بوده است که هرچه زودتر در افغانستان صلح و ثبات به میان بیاید.
علاوتاً جمهوری قزاقستان همیشه توسعه و ترقی افغانستان را خواسته؛ زیرا ما به این
باور‌یم که تا زمانی که امنیت نباشد، توسعه‌ی اقتصادی هم اتفاق نمی‌افتد. امنیت و
اقتصاد دو متغییر وابسته است.
در سال 2009 یک قرارداد آموزشی میان وزارت تحصیلات عالی
قزاقستان و وزارت تحصیلات عالی افغانستان امضا شد. میزان این کمک بشردوستانه، 50
میلیون دالر بود. این قرارداد شامل هزار بورسیه‌ی تحصیلی به دانشجویان افغانستان
می‌شد. ما فکر کردیم افغانستان بیشتر از هرچیز به نسل تربیت‌یافته و آموزش‌دیده
و با‌سواد نیاز دارد؛ زیرا اگر سواد باشد، مردم و به‌خصوص نسل جوان، نمی‌خواهند به
دامن تروریسم و افراط‌گرایی بغلطند.
در بعد دیگر، ما همواره از حضور نیروهای بین‌المللی کمک به
امنیت افغانستان پشتیبانی کردیم. اعطای هزار بورس تحصیلی در قالب کمک 50 میلیون
دالری از سوی قزاقستان، در واقع حمایت قزاقستان در چارچوب ائتلاف بین‌المللی بود.
همچنان در طول این مدت زمان، رییس جمهور حامد کرزی و شماری از مقام‌های عالی‌رتبه‌ی
دولت افغانستان چندین بار به قزاقستان سفر کرده‌اند و در جلسات مختلف، از جمله
شانگهای، با رییس جمهور نظربایف ملاقات کردند. همین‌طور وزیر خارجه، وزیر دفاع و
وزیر تحصیلات عالی ما چندین بار به کابل سفر کردند. در کل به لحاظ سیاسی، روابط ما
در طول یک‌دهه‌ی گذشته خوب و حسنه بوده و در آینده نیز این روابط نیک سیاسی ادامه
خواهد داشت.
چه چشم‌اندازی را می‌توانید از ساز‌و‌کار دولت وحدت ملی
ارائه دهید؟ به اعتقاد شما، دولت وحدت ملی چه کارهایی را در سطوح داخلی و همین‌طور
در سطح منطقهای می‌تواند انجام دهد؟
البته در اینجا، ارزیابی ما مهم نیست. این کار مردم و دولت
افغانستان است. اما ما جداً خوشحالیم که افغانستان از یک بحران دیگر عبور کرد و
دولت وحدت ملی را به‌وجود آوردند. این دست‌آورد مهمی است؛ زیرا برای نخستین بار ما
شاهد انتقال مسالمت‌آمیز قدرت بودیم؛ در حالی که در گذشته‌ها، انتقال قدرت همیشه
از راه جنگ و اعمال زور صورت گرفته است. ما معتقد‌یم، تشکیل دولت وحدت ملی به نفع
مردم افغانستان و همین‌طور به نفع منطقه است. امیدواریم در آینده نیز کل مشکلات از
راه مسالمت‌آمیز حل شوند. می‌بینیم که از زمان تشکیل دولت وحدت ملی، نشست‌های مهم
خارجی در ارتباط به مسایل آینده‌ی افغانستان برگزار شدند. مثلاً نشست «قلب آسیا»
در پکن، نشست سران اعضای ناتو در بروکسل و همین‌طور کنفرانس لندن نیز در سطح بسیار
عالی برگزار شدند. در تمام این نشست‌ها تعهد شد که کشورهای کمک کننده به افغانستان،
هیچ‌وقت این کشور را تنها نمی‌گذارند و در این نشست‌ها، وعده‌ی کمک‌های زیادی برای
امنیت و توسعه‌ی اقتصادی افغانستان داده شد. کلاً ما آینده‌ی افغانستان را به چشم
مثبت می‌بینیم.
پدیده‌های تروریسم و بنیادگرایی اسلامی همان‌طور که
افغانستان را تهدید می‌کنند، برای کشورهای منطقه و به‌خصوص کشورهای مستقل مشترک‌المنافع
(СНГ) نیز خطر باالقوه محسوب می‌شوند؛ به
اعتقاد شما، چه راهکارهایی را می‌توان برای مقابله با این پدیده در اولویت قرار
داد؟
این یک سوال کلیدی است و از لحاظ اهمیت، برای کشورهای منطقه
و همین‌طور کشور قزاقستان، در اولویت تمام قرار دارد. زیرا همان‌طور که گفتم،
مناسبات سیاسی دولت قزاقستان و افغانستان خوب بوده و به لحاظ اقتصادی نیز ما به
همکاری مشترک نیازمندیم؛ اما مهم‌ترین موضوع، حتا در روابط دو‌جانبه‌ی دولت‌های
قزاقستان و افغانستان، همین مسئله‌ی امنیت است. لازم است یادآوری کنم، افغانستان
به لحاظ اقتصادی، اهمیت زیادی برای قزاقستان ندارد؛ زیرا بخش مهم فعالیت‌های
تجارتی و اقتصادی ما با همکاران و شرکای دیگر ما؛ مثل روسیه و کشورهای اروپایی و
کشورهای همسایه‌ی خود ماست. اما درک و تحلیل روابط دو کشور افغانستان و قزاقستان
به لحاظ امنیت، یکی از مسایل مهم در سیاست خارجی دولت ماست. خطری که از افغانستان
متوجه ماست، قابل توجه است. با توجه به چند سال گذشته و همین‌طور سال‌های اخیر،
ما شاهد رشد اکستریمیزم (افراط‌گرایی) و نفوذ آن از طریق خاک افغانستان به کشورهای
آسیای مرکزی و قزاقستان بودیم.
شما بر این واقعیت اشراف دارید که افغانستان بزرگترین منبع
مواد مخدر در دنیا است. این مسئله را نیز می‌توان در کنار خطر رشد و نفوذ افراط‌گرایی
قرار داد که می‌تواند امنیت و نظم اجتماعی کشورهای ما را جداً تهدید کند. فکر می‌کنم،
همکاری ما در هم‌سویی با کشورهای منطقه، در قدم نخست مبارزه با افراط‌گرایی و مواد
مخدر باشد. تروریسم، افراط‌گرایی و ناامنی پدیده‌هایی اند که به‌شدت به همدیگر
پیوند دارند. واضح است که بدون موجودیت مراکز بزرگ تعلیمی و تحصیلی برای ارتقای
سطح دانش و بدون فرهنگ، نمی‌شود با افراط‌گرایی و تروریسم مبارزه کرد.
در این ارتباط، آیا جمهوری قزاقستان اقدامات
مشخصی روی دست گرفته
است؟
ما از رشد بنیادگرایی و افراط‌گرایی نگرانیم. اما لازم است
خاطرنشان کنم که دولت قزاقستان هیچ‌وقت ضد‌اسلام نیست و در قانون اساسی قزاقستان،
آزادی عقیده، تضمین شده است. اما دولت قزاقستان علیه اکستریمیزم و بنیادگرایی و
تروریسم که زیر پوشش اسلام اهداف دیگری را پیش می‌برند، قاطعانه عمل می‌کند. نهاد
دولت، امنیت ملی و پولیس قزاقستان در راستای مهار و مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی،
به‌صورت دوامدار فعالیت می‌کنند. در همین خصوص، ما یک سری همکاری‌ها را با دولت
افغانستان نیز در دستور اجرا قرار دادیم. وزیر دفاع قزاقستان شخصاً به افغانستان
آمده و با مقام‌های افغانی از نزدیک گفت‌وگو نموده است. در همین راستا، ما تعدادی
از بورسیه‌های تحصیلی را به پولیس‌های سرحدی افغانستان اختصاص دادیم که در حال
حاضر، سالانه به تعداد 30 تا 40 پولیس افغانستان در قزاقستان آموزش می‌بینند. در
آکادمی وزارت داخله‌ی ما در شهر کاراگاندا، هم اکنون در حدود 50 صاحب‌منصب
افغانستان تحت آموزش قرار دارند. تمام این همکاری‌ها، در واقع اقدامات و کمک‌های
دولت قزاقستان برای آینده‌ی باثبات افغانستان و همین‌طور، جلوگیری از احتمال نفوذ
بیشتر گروه‌های تروریستی و افراط‌گرا‌‌ست. ما در بخش مبارزه با حوادث طبیعی نیز
افغانستان را دور از نظر نگه نداشتیم.
اخیراً از ارائه‌ی کمک‌های جدید قزاقستان برای دولت
افغانستان خبر دادید؛ مایلم بدانم کمک‌های دولت قزاقستان برای دولت افغانستان در
چه میزان و در کدام بخش‌ها خواهند بود؟
بزرگترین کمک ما در واقع همان کمک 50 میلیون دالری در بخش
تعلیم و آموزش دانشجویان افغانستانی است. همین‌طور به‌صورت سالانه ما کمک‌هایی در
بخش غذا، لباس و در بخش بازسازی به افغانستان می‌کنیم. در جریان امسال، ما 49
واگن کمک غذایی و لباس به آسیب‌دیدگان سیلاب در ولایت‌های شمالی (جوزجان و بدخشان)
در دست اجرا قرار دادیم که در حدود چندین تن می‌شود...
جناب سفیر! منظور من کمک‌های جدید قزاقستان بودند.
البته ما امیدواریم کمک‌ها از سوی قزاقستان ادامه یابند.
شاید تا یک ماه آینده دکتر عبدالله عبدالله، رییس اجرایی دولت وحدت ملی به منظور
اشتراک در اجلاس کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای، به قزاقستان سفر کند که
ما حدس می‌زنیم، چارچوب میزان کمک‌های بشردوستانه‌ی دولت قزاقستان به افغانستان،
در جریان اجلاس مذکور، مشخص گردد. رشد تجارت و توسعه‌ی روابط اقتصادی نیز در این
اجلاس مورد بحث قرار خواهد گرفت.
چشم‌انداز آینده‌ی روابط دیپلماتیک دو کشور را چگونه
ارزیابی می‌کنید و آیا دولت قزاقستان نسبت به آینده‌ی دولت وحدت ملی امیدوار است؟
بلی قطعاً. ما نسبت به آینده‌ی دولت وحدت ملی امیدواریم. به
نظر ما، افغانستان از قعر چاه بیرون آمده و دیگر ممکن نیست افغانستان دوباره در
همان چاهی بیفتد که در طول سی سال گذشته در آن‌جا قرار داشت. یعنی وضعیت دیگر
بدتر نمی‌شود، مگر اینکه بهتر شود. وضعیتی که امروز در عراق مشاهده می‌کنیم،
امیدوارم مردم افغانستان گرفتار آن نشوند. ما مطمئنیم که پس از خروج نیروهای خارجی
از افغانستان- پس از 2014- مردم افغانستان و رهبران این کشور دیگر جنگ‌های داخلی،
جنگ‌های ملیتی، فرهنگی و دینی را تکرار نکنند. من فکر می‌کنم، دیگر وقت آن رسیده
است که خود مردم افغانستان، سرنوشت خود را تعیین کنند؛ زیرا تابهحال، مردم
افغانستان تحت سلطه و اعمال قدرت‌های خارجی بسر برده است. از اتحاد شوروی تا جنگ‌های
داخلی و حضور بیگانه‌ها و حتا گروه‌های تروریستی و افراطی. در هر صورت، تابهحال
که مردم افغانستان خود بر سرنوشت خویش دخالت نداشته‌اند، بلکه تحت نفوذ و دخالت
بوده‌اند. اما امید است که از این به بعد، خود مردم افغانستان سرنوشت خود را تعیین
کنند؛ زیرا آنها رای دادند، متحمل خسارات زیادی شدند و این نشانه‌ی آشکار دخالت
مردم افغانستان در تعیین سرنوشت‌شان است.
آخرین سوالم را اینگونه مطرح می‌کنم؛ همان‌طور که می‌دانید،
اکثر جمهوری‌های آسیای مرکزی و همین‌طور فدراسیون روسیه، حضور نیروهای غربی در
افغانستان را به دیده‌ی انتقاد نگریسته و همواره عملکردهای آنها را به‌خصوص در
زمینه‌ی مبارزه با تروریسم و تولید مواد مخدر، نقد کرده‌اند؛ آیا قزاقستان به
ادامه‌ی حضور نیروهای خارجی در افغانستان خوشبین است؟
ما به این عقیده‌ایم که هر ملت باید استقلال کامل خودش را
داشته باشد و در هیچ کشوری، نباید خارجی‌ها (آن‌طور که منظور نظر است) حضور داشته
باشند. بنابراین، یک کشور به‌دست حکومت و شهروندان خود باید اداره شود. اما
افغانستان کشوری است که دهه‌های چند شاهد جنگ و بحران بوده و اکنون نیز کاملاً سر
پای خود نایستاده است. مشکلات اقتصادی، مشکلات امنیتی و وجود گروه‌ها و شبکه‌های
افراطی و تروریستی، در حال حاضر از عمده‌ترین مشکلات افغانستان اند. به همین لحاظ،
ما از حضور نیروهای خارجی در افغانستان حمایت و پشتیبانی کردیم. بر همین مبنا، ما
امضای توافق‌نامه‌ی امنیتی دولت افغانستان با دولت امریکا را تأیید کردیم. همان‌طور
که مردم افغانستان در لویه جرگه نیز تأیید کردند.
ما معتقد‌یم، در شرایط حاضر دولت افغانستان شدیداً به
پشتیبانی و حضور نیروهای امریکایی در این کشور نیاز دارد. مطمئناً با وضعیتی که
افغانستان کنونی دارد، ضرورت حضور نیروهای خارجی را می‌شود احساس کرد. عراق را به‌خاطر
بیاوریم؛ دولت عراق فکر می‌کرد که با خروج نیروهای نظامی غرب از آن کشور، قادر به
کنترول ثبات و اوضاع امنیتی خود هستند. اما دیدیم که پس از فاصله‌ی اندک، عراق
گرفتار جنگ و ناآرامی‌های داخلی شد. رهبران عراق، جنجال‌ها و مخالفت‌هایی را که
بین خود داشتند، نتوانستند از راه مسالمت‌آمیز حل کنند. مسئله اینجا بود که
رهبران دولت عراق در این مدت نتوانستند به خواسته‌های مردم خود پاسخ بدهند و مردم
نیز ناراض باقی ماندند. می‌شود گفت، از درون همین وضعیت بود که سرانجام سازمان
تروریستی «داعش» ابراز موجودیت کرد. اما متأسفانه دامنه‌ی تهدید و نفوذ این
سازمان، فراتر از مرزهای عراق بود. در کشور ما گروه‌هایی که قبلاً از سوی سازمان
القاعده تحریک و حمایت می‌شدند، امروز سر‌نخ‌هایی از روابط آنها با داعش دیده می‌شوند.
امروز ما شاهدیم که یک تعداد جوانان ما و حتا از کشور روسیه، به‌صورت مخفی وارد
گروه داعش می‌شوند. همان‌طور که به پیمانه‌ی زیاد از افغانستان و پاکستان.
بنابراین، نگرانی ما از این است که گروه‌های افراطی (مثلاً
داعش) در افغانستان نفوذ کنند و از این طریق، امنیت ملی ما را به خطر بیندازند.
زندگی مردم قزاقستان، در سطح قابل قبول خود قرار دارد. مردم قزاقستان نسبت به دیگر
همسایه‌های خود، زندگی آرام و مرفه دارند؛ اقتصاد ما در حال رشد و شگوفایی است و
با گذشت هر سال، گراف رشد اقتصادی ما سیر صعودی می‌کند. یکی از دست‌آوردهای مهم ما
پس از استقلال، استقرار صلح سراسر در کشور بود. با وجود صلح، سیاست رییس جمهور
نظربایف، توسعه‌ی اقتصادی کشور بود که به نتایج قابل قبولی هم رسیدیم. بنابراین،
اقتصاد و امنیت، دو رکن کلیدی موفقیت یک دولت اند. می‌توانم بگویم، فروپاشی اتحاد
شوروی تا حدود زیاد به دلیل مشکلات اقتصادی دامن‌گیر آن زمان بود. پس از استقلال،
دولت ما توانست با موضع صلح‌طلبی، امنیت را برقرار کند و به توسعه‌ی متوازن کشور
اقدام کند. به همین دلیل است که ما شاهد رجوع مهاجرانی به قزاقستان هستیم که ادعا
می‌کنند ما قزاق هستیم و می‌خواهیم قزاق باشیم. دلیلش فرصت‌های کاری، بودن سرپناه
و فضای امن حاکم بر کشور است.
در پایان، ضمن سپاس‌گزاری از وقتی که در خدمت ما گذاشتید،
گفتنی خاصی ندارید؟
خب، فکر می‌کنم... فقط همین قدر بگویم، افغانستان قلب آسیا
است و این کشور، برای قزاقستان خیلی اهمیت دارد. در زمینه‌ی اقتصاد، تجارت و
ترانزیت ما می‌توانیم همکاران خوبی برای همدیگر باشیم. اقلامی که در قزاقستان
تولید می‌شوند، افغانستان به آن نیاز دارد و برعکس، اقلامی که در افغانستان تولید
می‌شوند (به‌خصوص میوه‌ی خشک) قزاقستان به آن نیاز دارد. در اخیر، ما لازم می‌دانیم
که دو کشور یک ارتباط محکم در تمام زمینه‌ها و به‌خصوص زمینه‌های اقتصادی، داشته
باشند.
سپاسگزارم از شما آقای اُمرتای باتیموف، دیپلمات ارشد و
سفیر جمهوری قزاقستان در افغانستان.
خیلی خوشحالم و متقابلاً سپاسگزارم.
***
پیام
نورسلطان نظربایف به ملت قزاقستان- راه روشن
مردم
گرامی قزاقستان!
امروزه
مردم جهان با چالش‌ها و تهدیدات جدیدی روبه‌رو هستند. اقتصاد دنیا هنوز از پیامدهای
بحران مالی-اقتصادی جهانی رهایی نیافته است. بازسازی دوباره‌ی اقتصاد با آهنگ بسیار
کند و نامطمئن به پیش می‌رود، بلکه در جاهایی هنوز بحران ادامه دارد. بحران ژیوپلیتیک
و سیاست‌های تحریمی قدرت‌های بزرگ، موانع مضاعفی را برای ترمیم اقتصاد جهانی ایجاد
می‌کند.
من
با تجربیاتی که دارم، پیش‌بینی می‌کنم که سال‌های آتی، دوره‌ای برای آزمون‌های جهانی
خواهد بود. تمامی معماری جهان دستخوش تغییر خواهد شد. بسیاری از کشورها نخواهند توانست
به سلامت از این دوران سخت عبور کنند. تنها کشورهای قوی و ملت‌های دارای همبستگی و
وحدت می‌توانند این وضعیت را طی کنند. قزاقستان به عنوان بخشی از اقتصاد جهان و کشوری
که مستقیما در نزدیکی کانون بحران‌های ژیوپلیتیک قرار دارد، در حال تحمل تأثیرات منفی
ناشی از تمامی این رویدادها می‌باشد. نتیجه اینکه، ما شاهدیم که قیمت‌ها در بازارهای
جهانی سقوط کرده و در کل رشد اقتصادی کند شده است.
همان‌گونه
که مشخص است، پیش‌بینی‌های رشد اقتصاد جهانی برای سال 2014 و دو سال پس از آن، توسط
صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی بازنگری و کاهش رشد اعلام شده است. از این‌رو، لازم
است به‌صورت عملی در برخی مواضع بازنگری و نیز اصلاحاتی در طرح‌های پیشرو صورت دهیم.
ما وقتی برای هدر‌دادن نداریم. اقداماتی که امروز از آنها سخن می‌گوییم، بایستی از
یکم جنوری 2015 به اجرا در‌آید. ما باید عملا همه‌ی اقدامات ممکن را برای پیش‌گیری
ازآثار منفی اجرا نماییم.
طبق
دستور من، در حال حاضر دولت فعالانه کار را در دست اجرا دارد. ما مؤلفه‌های بودجه‌ی
کشور برای سال 2015 را بازنگری کردیم و این کار درستی است؛ زیرا سقوط قیمت‌های مواد
خام صادراتی ما باعث کاهش منابع پولی در بخش درآمدی بودجه می‌گردد. در این رابطه وظیفه‌‌‌ای
دشوار، ولی مشخص پیش‌روی دولت قرار دارد و آن تأمین تعهدات اجتماعی به‌طور کامل است.
همان‌گونه
که تجربه‌ی جهانی نشان داده است، در شرایط بحران، تغییر در سیاست‌های اقتصادی رخ
می‌دهد. عرصه‌هایی که بیشترین تأثیر در افزایش رشد اقتصادی و اشتغال را دارند، بایستی
مشمول حمایت گردند. ما قبلا چنین تجربه‌ای داشته‌ایم. کافی است که اقدامات موفقیت‌آمیز
کشورمان در مقابله با بحران سال‌های 2009-2007 را به‌یاد بیاوریم. همان‌طور که می‌بینید،
زندگی اصلاحات را در طرح‌های ما وارد می‌کند و ما باید با توجه به واقعیت‌های روز،
سکوی محموله‌ها را با کالاهای جدید پر کنیم.
به
دستور من، دولت برنامه‌ی وسیع جدیدی را برای توسعه تدوین نموده است. امروز به جهت
روبه‌رو شدن با چالش‌هایی که در مقابل داریم، من سیاست جدید اقتصادی قزاقستان، «راه
روشن» را اعلام می‌نمایم. پیام جدید به ملت برای سال 2015 را به این موضوع اختصاص
می‌دهم. این سیاست ویژگی ضد‌چرخه‌ای خواهد داشت و در راستای تداوم اصلاحات ساختاری
در اقتصاد کشور قرار دارد. این به چه معناست؟ در سال‌هایی که وضعیت بازارهای خارجی
در شرایط مطلوبی قرار داشت و قیمت نفت و محصولات صادراتی ما در سطح بالایی بود، ما
درآمدهای صادرات مواد خام را در صندوق ملی نگهداری می‌کردیم. یکی از اهداف اصلی صندوق
ملی، افزایش ثبات اقتصادی کشور در مقابل شوک‌های خارجی، از جمله کاهش قیمت‌های ذخایر
طبیعی می‌باشد.
در
تمام این سال‌ها ما درآمدهای استخراج و فروش مواد خام را در این صندوق قرار می‌دادیم.
برای مقابله با بحران سال‌های 2009-2007، مبلغ ده میلیارد دالر هزینه کردیم. باقی‌مانده‌ی
پول را خرج نکردیم، بلکه نگهداری و افزایش دادیم. اکنون زمان آن فرارسیده است که از
این ذخایر استفاده کنیم. این ذخایر ارزی به ما کمک می‌کنند تا بر روزهای دشوار فایق
بیاییم و شرایط رشد اقتصادی را فراهم کنیم. این منابع برای اقدامات کوتاه‌مدت پیش‌بینی
نشده است، بلکه در راستای اصلاحات دراز‌مدت اقتصادی به‌کار گرفته خواهد شد، از جمله
توسعه‌ی حمل‌و‌نقل، زیرساخت‌های اجتماعی، صنعتی و انرژی، کسب و کارهای کوچک و متوسط.
درماه
فیروری تصمیم گرفته شد یک هزار میلیارد تنگه از صندوق ملی در دو بسته‌ی 500 میلیاردی
به حمایت از رشد اقتصادی و اشتغال در سال‌های 2015-2014 اختصاص داده شود. برای تکمیل
طرح‌های آغاز شده و حل مسایل بسیار حاد، به دولت مأموریت می‌دهم که دومین بسته‌ی پولی
صندوق ملی به مبلغ 500 میلیارد تنگه را برای اهداف زیر هزینه کند.
اول،
لازم است صد میلیارد تنگه به‌صورت تکمیلی برای واگذاری اعتبار به‌طور امتیازی به کسب
و کارهای کوچک و متوسط و نیز تجارت‌های کلان اختصاص داده شود. این موضوع باعث اجرای
طرح‌ها در صنایع غذایی و شیمیایی، ماشین‌سازی و همچنین در بخش خدمات می‌شود.
دوم،
برای بهبود بخش بانکی و تسویه‌ی اعتبارات «بد»، دستور انجام سرمایه‌گذاری تکمیلی «صندوق
اعتبارات مشکل‌دار» به میزان 250 میلیارد تنگه در سال 2015 را صادر می‌نمایم.
سوم،
برای جذب سرمایه‌های جدید، باید شرایط مربوطه بهبود یابند. با این هدف، دستور اختصاص
81 میلیارد تنگه در سال 2015 به اتمام ساختمان اولین مجموعه‌ی «بندر خشک» و تکمیل زیرساخت‌های
مناطق ویژهی اقتصادی «خورگوس، دروازه‌ی شرق» و «پارک فن‌آوری ملی شیمیایی و صنعتی»
در آتیرائو و تاراز را صادر می‌نمایم.
چهارم،
دستور اختصاص 40 میلیارد تنگه اعتبار در سال 2015 برای ادامه‌ی ساخت مجموعه‌ی اکسپو–
2017 را صادر می‌کنم. این مبلغ به 25 میلیارد تنگه اختصاص داده شده‌ی قبلی افزوده
می‌شود.
پنجم،
در ایام نزدیک به برگزاری نمایشگاه اکسپو– 2017، ما باید به توسعه‌ی زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل
آستانه توجه نماییم. میدان هوایی آستانه همین امسال به حد‌اکثر توان عبوری خود، یعنی
3/5 میلیون نفر میرسد. به همین خاطر، برای بالا‌بردن ظرفیت آن، دستور می‌دهم در سال
2015 مبلغ 29 میلیارد تنگه برای ساخت ترمینال جدید و بازسازی باند فرود، اختصاص داده
شود. این امر باعث می‌شود که تا سال 2017 ظرفیت میدان هوایی تا 7/1 میلیون مسافر در
سال افزایش یابد.
مردم
گرامی قزاقستان!
با
توجه به خطرات خارجی جدید برای توسعه‌ی اقتصادی، ما نیاز به نوآوری‌های جدید در راستای
زمینه‌سازی برای فعالیت و اشتغال داریم. طرح توسعه‌ی زیربنایی که من امروز قصد دارم
اعلام کنم، محور سیاست جدید اقتصادی خواهد بود. این طرح برای مدت 5 سال پیش‌بینی شده
و با پنج ساله‌ی دوم، برنامه‌ی فوریتی توسعه و نوآوری صنعتی که بیش از 100 شرکت خارجی
قصد مشارکت در آن را دارند، همزمان می‌گردد. بسته‌ی کلی سرمایه‌گذاری عبارت از 6 هزار
میلیارد تنگه است که سهم دولت 15 درصد می‌باشد.
***
اول،
توسعه زیربناهای حمل‌و‌نقل
و لوجستیک که در چارچوب ایجاد مناطق کلان طبق اصل قطب‌ها اجرا خواهد شد. این ساختار
زیربنایی، مناطق کلان را با آستانه و خود مناطق را با یکدیگر مرتبط می‌سازد. این ارتباط
به وسیله شاهر‌اه‌ها، راه آهن و خطوط هوایی به‌صورت شعاعی برقرار می‌شود. قبل از هرچیز
لازم است طرح‌های اصلی جاده‌ای به اجرا درآیند، از جمله غرب چین–غرب اروپا؛ آستانه–آلماتی؛
آستانه–اوست کامنوگورسک؛ آستانه–آکتوبه–آتیرائو؛ آلماتی–اوست کامنوگورسک؛ کاراگاندا-ژیزکازگان-کیزیلوردا؛
آتیرائو-آستراخان.
همچنین
نیاز است که ساخت قطب لوجستیکی در شرق و زیرساخت دریایی در غرب کشور ادامه یابد. راه
آهن بورژاکتی-یرسای و انتقال کالا در حجم وسیع به وسیله‌ی کشتی از بندر کوریک، باعث
افزایش ظرفیت صادراتی به سمت غرب از مسیر بنادر دریای خزر خواهد شد. این مأموریت را
به دولت محول می‌کنم که مسئله‌ی ساخت یا اجارهی ظرفیت‌های پایانه‌ای در بنادر خشک
یا بنادر دریایی چین، ایران، روسیه و کشورهای اروپایی را دنبال نماید.
دوم،
توسعه‌ی زیربناهای صنعتی. اجرای طرح‌های زیربنایی نیاز فراوان به مصالح ساختمانی، کالا
و خدمات برای عرصه‌های حمل‌و‌نقل و ارتباطات، انرژی و مسکن همگانی خواهد داشت.
در
این رابطه، اولا باید کار ساخت زیربناها در مناطق ویژهی اقتصادی فعلی را به پایان
رساند. دولت و آکیم‌ها باید فعالانه اقداماتی در راستای استفاده از این مناطق با طرح‌های
واقعی، صورت دهند. دوما، باید کار بر روی مسئله‌ی ساخت مناطق صنعتی جدید در نواحی مختلف
که در راستای توسعه‌ی کسب و کارهای کوچک و متوسط و جذب سرمایه‌های تکمیلی هستند، دنبال
شود. زمینه‌ی دیگر فعالیت، ایجاد زیربناهای گردشگری است. امتیاز اصلی این حوزه، امکان
ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر است. در اینجا ایجاد یک فرصت شغلی 10 برابر ارزان‌تر از
بخش صنعت تمام می‌شود.
سوم،
توسعه‌ی زیرساخت‌های انرژی. در طول 5 سال گذشته در چارچوب برنامه‌ی صنعتی‌سازی، در
بخش انرژی کارهای زیادی انجام شده‌اند. با این حال، محدودیت خطوط اصلی انتقال، باعث
نقصان در انرژی برق در مناطق جنوبی کشور و کمبود گاز طبیعی در استان‌های مرکزی و شرقی
شده است. باید بر روی هر‌دو طرح تمرکز شود. باید خطوط فشار قوی انتقال نیرو در مسیرهای
«اکیباستوز-سیمِی-اوست کامنوگورسک» و «سیمِی-آکتوگای-تالدی کورگان-آلماتی» ساخته شود.
این موضوع امکان ایجاد تعادل در تأمین انرژی توسط نیروگاه‌های همه‌ی مناطق کشور را
فراهم می‌آورد.
چهارم،
نوسازی زیربناهای بخش مسکن همگانی و شبکه‌های آب و تیلفون. مبلغ سرمایه‌گذاری کلی مورد
نیاز حداقل دو هزار میلیارد تنگه است که از همه‌ی منابع تأمین مالی تا سال 2020 سالیانه
حداقل 200 میلیارد تنگه تخصیص داده می‌شود. امروزه بانک اروپایی نوسازی و توسعه، بانک
آسیایی توسعه، بانک اسلامی توسعه و نیز سرمایه‌گذاران خصوصی تمایل زیادی به سرمایه‌گذاری
در نوسازی مسکن همگانی نشان می‌دهند. باید زمینه‌ی حضور حد‌اکثری آنها را از طریق
ارائه‌ی تعرفه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت، فراهم بیاوریم. برای پرهیز از افزایش بیش
از حد تعرفه‌ها، نیاز به همراهی دولت در سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها می‌باشد. در این
رابطه، برای تسریع در نوسازی تأسیسات گرمایشی و آب، به مصلحت است علاوه بر اعتبارات
پیش‌بینی شده در بودجه، سالانه تا 100 میلیارد تنگه به‌صورت تکمیلی در این زمینه اختصاص
داده شود.
پنجم،
تقویت زیربناهای مسکن. ایجاد تمرکز و انباشتگی با جابه‌جایی سیل‌آسای جمعیت همراه است.
این امر باعث ایجاد فشار بر بازار کار و زیربناهای شهری، از جمله بر زیربناهای مسکن
می‌گردد. به این دلیل باید رویکردهای مربوط به ساخت مسکن اجاره‌ای بازنگری شود. دولت
اقدام به ساخت مسکن اجاره‌ای و تحویل به افراد با قرارداد اجارهی بلندمدت و حق خرید،
خواهد نمود. تحویل مستقیم مسکن، بدون واسطه و با کمترین درصد سود برای وام‌ها، باعث
کاهش قیمت خرید می‌شود. عدم پیش‌پرداخت و پایین بودن مبلغ رهن، داشتن مسکن را برای
اقشار وسیعی از مردم قزاقستان آسان‌تر می‌کند. به همین خاطر، به‌صورت تکمیلی اعتبارات
ساخت مسکن اجاره‌ای را به مبلغ 180 میلیارد تنگه در طول سال‌های 2016-2015 افزایش
می‌دهیم.
ششم،
توسعه‌ی زیربناهای اجتماعی. قبل از هرچیز در این حوزه به حل مشکل مکتب‌های دارای ساختمان
فرسوده و مکتب‌های سه‌نوبته پرداخته می‌شود. این موضوع یکی از وعده‌های اصلی در سخنرانی‌های
قبل از انتخابات ما بوده است. بودجه‌ای که برای سه سال آینده در نظر گرفته شده، اجازه‌ی
حل این مشکل تا سال 2017 را نمی‌دهد. به این دلیل، به دولت دستور می‌دهم که 70 میلیارد
تنگه به‌صورت تکمیلی در این زمینه هزینه نماید. مسئله‌ی دیگر، ناکافی بودن کودکستان‌ها
است. برای کاهش اساسی میزان کمبود جا در مؤسسات پیش‌دبستانی، مبلغ 20 میلیارد تنگه
به‌صورت تکمیلی در طول 3 سال به این مورد اختصاص داده خواهد شد. آکیم‌ها باید حد‌اکثر
تلاش خود را در این زمینه به‌کار ببندند و بخش خصوصی را فعال کنند.
در
چارچوب برنامه‌ی صنعتی‌سازی، 10 مرکز آموزش عالی مشخص شده‌اند که بر پایه‌ی آنها ارتباط
میان بخش‌های علمی و رشته‌های اقتصادی برقرار و کارکنان آموزش داده می‌شوند. دستور
می‌دهم که زیر‌بنای تجهیزاتی و فنی این مراکز آموزشی تأمین و در این زمینه 10 میلیارد
تنگه تا سال 2017 اختصاص داده شود.
هفتم،
لازم است حمایت از کسب و کارهای کوچک و متوسط و فعالیت‌های کاری تداوم یابد. تا امروز
100 میلیارد تنگه از صندوق ملی جهت حمایت و تأمین اعتبار برای کسب و کارهای کوچک و
متوسط استفاده شده است. این امر باعث ایجاد 4500 فرصت شغلی گردید. تقاضا برای این منابع
مالی بیشتر از 23 میلیارد تنگه بوده است. اعطای اعتبارات با شرایط بی‌سابقه‌ی 6 درصد
سود برای مدت 10 سال، صورت گرفته است. چنین شرایطی قبلا در کشور ما نبوده است. بایستی
کار توسعه‌ی کسب و کارهای کوچک و متوسط به عنوان موتور محرک رشد اقتصادی، ادامه یابد
و تا سال 2050 سهم آن در تولید ناخالص داخلی تا 50 درصد بالا رود. به همین خاطر، باید
به‌صورت کارآمد مسیرهای تأمین اعتبار از محل بانک آسیایی توسعه، بانک اروپایی نوسازی
و توسعه و بانک جهانی به مبلغ کلی 155 میلیارد تنگه در سال‌های 2017-2015 برای کسب
و کارهای کوچک و متوسط به‌کار گرفته شود.
مردم
گرامی قزاقستان!
وضعیت
در اقتصاد جهانی به گونه‌ای است که در این شرایط بحرانی دستیابی به اهداف تعیین شده
بدون منابع اعتباری تکمیلی، کاری بسیار دشوار می‌باشد.
***
من
تصمیم به برداشت تکمیلی از صندوق ملی، سالانه تا 3 میلیارد دالر برای سال‌های
2017-2015 گرفته‌ام. به دولت دستور می‌دهم که در مدت یک هفته تصمیم‌های لازم برای اختصاص
منابع مالی از صندوق ملی را اتخاذ و میزان منابع لازم جهت لایحه‌ی بودجه‌ی کشور برای
سال 2015 را محاسبه نماید. همچنین دولت باید اقدامات لازم برای استفاده‌ی منطقی و
کارآمد از این منابع را انجام دهد.
کمیسیونی
که من تشکیل داده‌ام، به‌صورت جدی پیگیر هزینه کردن منابع به‌صورت کارآمد است و شخصا
به من گزارش خواهد داد. در مورد هر تنگه به‌صورت سخت‌گیرانه بازخواست خواهد شد. مسئولیت
ویژه در این مورد به عهده‌ی آکیم‌ها قرار خواهد داشت. حزب «نور اوتان» باید به‌صورت
مؤثر کار را به دست بگیرد و کنترول سخت‌گیرانه‌ی حزبی را در همه‌ی سطوح برقرار نماید.
***
اجرای
اصلاحات ساختاری لازم در حوزه‌های اقتصادی مربوطه باید با سرمایه‌گذاری‌هایی که از
صندوق ملی انجام می‌شوند، توأم باشد. بدین منظور، بایستی اجرای مشترک طرح‌ها با سازمان‌های
مالی جهانی را در دستور کار قرار داد. به عنوان مثال، بانک جهانی، بانک آسیایی توسعه،
بانک اروپایی نوسازی و توسعه و بانک اسلامی توسعه هم اکنون آماده‌ی اختصاص مبلغ حدود
9 میلیارد دالر برای 90 طرح اولویت‌دار می‌باشند. این منابع پولی در راستای حمایت از
فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، پیش‌گیری از کاهش درآمد جمعیت و فراهم کردن شرایط برای ایجاد
فرصت‌های شغلی جدید به‌کار گرفته می‌شود. نتیجه‌ی این‌ها، تأمین رشد پایدار اقتصادی
در چشم‌انداز کوتاه‌مدت و میان‌مدت خواهد بود.
برنامه‌های
ما برای رشد و توسعه‌ی تحصیلات، بهداشت و کشاورزی ادامه خواهند داشت. در این مورد گفت‌وگوهای
عینی را در اولین جلسه‌ی مفصل دولت در سال آینده انجام خواهیم داد. سیاست جدید اقتصادی
«راه آینده»، گام جهانی ما در مسیر راه یافتن به جمع 30 کشور توسعه یافته‌ی جهان است.
اکنون
همه‌ی شرایط لازم برای انجام یک کار موفقیت‌آمیز فراهم است. اصلاحات اداری انجام شده،
ساختار جدید دولت و قوه‌ی مجریه به‌کار افتاده و هر‌یک از وزیران می‌دانند که چه باید
انجام دهند. ما ساختارهای موازی و حلقه‌های غیرضروری را در مدیریت حذف نمودیم. به آکیم‌ها
به میزان لازم اختیارات داده شده است. در مناطق همه‌چیز مهیاست: برنامه‌ها، منابع و
اعتبارات مالی.هر کسی در ازای بخشی که مربوط به کار اوست، پاسخ‌گو می‌باشد. فقط باید
آستین‌ها را بالا زد و مشغول کار شد.
سیاست
جدید اقتصادی «راه آینده» موتور محرکه‌ی رشد اقتصادی ما در سال‌های آتی خواهد شد. تنها
از محل ساخت راه‌ها، 200 هزار فرصت شغلی ایجاد خواهد شد و این به معنای اشتغال و رشد
درآمد جمعیت است. «راه آینده» تأثیر فزاینده‌ای بر روی شاخه‌های دیگر اقتصاد نیز دارد:
تولید سیمان، آهن، ماشین‌آلات، قیر، تجهیزات و خدمات مربوطه. راه‌ها، برای قزاقستان
خطوط زندگی هستند. در پهنه‌های بیکران سرزمین ما در اطراف راه‌ها، همواره پیدایش و
توسعه‌ی زندگی رخ داده است. ما موظفیم چنان شبکه‌ی حمل‌و‌نقلی بسازیم که از آستانه
به تمام جهات شاهراه‌های موتررو، راه آهن و خطوط هوایی وجود داشته باشد، به همان‌گونه
که از قلب، شاهرگ‌ها و از خورشید تشعشعات نور خارج می‌شود.
شاهراه‌هایی
که قزاقستانی‌ها خواهند ساخت، اقتصاد و جامعه‌ی ما را نفسی تازه می‌بخشند. آنها با
قدرت همه‌ی نقاط کشورمان را با مرکز مرتبط می‌کنند. شهروندان ما از طریق جاده‌های مدرن
و مرغوب مسافرت می‌کنند و خواهند توانست به‌طور امن و سریع به هر منطقهای بروند. زیرساخت‌های
اجتماعی بِه‌سازی خواهند شد و مکتب‌ها و شفاخانه‌‌های جدید و مدرن، خدمات باکیفیت بالا
ارائه خواهند داد. نتیجه این خواهد شد که این شرایط در رفاه و کیفیت زندگی هر قزاقستانی
تأثیر خواهد گذاشت و اصلی‌ترین مورد آنکه، همه‌ی این‌ها به عنوان ثروتی برای نسل‌های
آینده، در سرزمین ما باقی می‌مانند.
مردم
گرامی قزاقستان!
کار
بزرگ و پرمسئولیت در پیش روست. برای آنکه بتوانیم آزمون کمال و بلوغ را پشت سر بگذاریم،
باید همبستگی و اتحاد داشته باشیم. ما بایستی اعتماد میان همه‌ی قزاقستانی‌ها را تقویت
کنیم و نسبت به هم شکیبا باشیم. این کلید آینده‌ی قزاقستان است. همدلی میان اقوام
به منزله‌‌ی اکسیجن حیات‌بخش است. ما متوجه آن نمی‌شویم و هنگامی که نفس می‌کشیم، این
کار را ناخودآگاه انجام می‌دهیم و فقط زندگی می‌کنیم. ما باید خود حافظ اتحاد و همدلی
میان اقوام باشیم. هیچگاه، هیچکس از خارج نخواهد آمد تا به‌جای ما این کار را انجام
دهد. جوانان ما در کشوری نو و مستقل رشد خواهند کرد. نسل فعلی شاهد جنگ‌ها، مناقشات
و تباهی‌های دهه‌ی 90 نبوده است. بسیاری افراد، ثبات و زندگی آسوده در قزاقستان را
به عنوان چیزی که از ابتدا چنین بوده، می‌پندارند.
ثبات
و همدلی چیست؟ کامیابی خانوادگی، امنیت و سقف بالای سرماست. صلح یعنی شادی پدرانه
و مادرانه، سلامت والدین و خوشبختی فرزندان‌مان. صلح یعنی شغل ثابت، حقوق و اطمینان
به روز بعد. صلح و ثبات، سرمایه‌ی ملی ماست که باید در هر روز تلاش کنیم از آن دفاع
کرده و آن را تقویت نماییم. من همیشه می‌گویم: جوانان، تکیه‌گاهی برای آینده‌ی ما هستند.
دولت
تمامی درها و راه‌ها را مقابل نسل جدید گشوده است. «راه روشن» همان‌جایی است که
می‌توان در آن تلاش کرد و جوانان خلاق و پویای ما می‌توانند شکوفا شوند. در سال آینده
ما به طرز باشکوهی بیستمین سالگرد تصویب قانون اساسی و ایجاد مجمع ملت قزاقستان را
جشن خواهیم گرفت. در حالی که این روزها را جشن می‌گیریم، مهم است که مردم قزاقستان
را از لحاظ روحی قوی‌تر کنیم و اتحاد و بردباری آنان را تقویت نماییم. من اطمینان دارم
که در چرخش جدید و مهم تاریخ، اصل محوری ما، یعنی «قزاقستان، فقط به جلو!» معنای تازه
و عمیق‌تری خواهد یافت. برای همه آرزوی موفقیت و رسیدن به قله‌های جدید را دارم، قله‌هایی
که ملت ما را به جایگاهِ باز هم رفیع‌تر خواهد برد.
چشم‌انداز روابط سیاسی افغانستان و قزاقستان
ارسالی سفارت جمهوری قزاقستان
روابط دیپلماتیک میان این دو کشور در 12 فبروری سال 1992
برقرار شد. مأموریت دیپلماتیک قزاقستان که در ماه سپتامبر سال 2002 در شهر کابل
آغاز به فعالیت نموده بود، در ماه جون سال 2003 به سفارت تبدیل شد. از 13 جون سال
2011 اومرتای باتیموف به عنوان سفیر کبیر و نماینده‌ی فوق‌العاده‌ی جمهوری
قزاقستان در جمهوری اسلامی افغانستان کار می‌نماید.
سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در سال 1993 در شهر آلماتی
به فعالیت آغاز نمود، که در سال 2005 به شهر آستانه انتقال کرد. از ماه دسامبر سال
2013 محمد فاروق برکی منحیث سفیر افغانستان در جمهوری قزاقستان ایفای وظیفه می‌نماید.
همکاری سیاسی
سفر‌های مقام‌های عالی‌رتبه
به تاریخ 15-16 اپریل سال 2004 اولین سفر حامد کرزی، رییس
جمهوری اسلامی افغانستان به جمهوری قزاقستان انجام شد، که در جریان آن روی موضوعات
همکاری متقابل در عرصه‌ی مبارزه با تروریزم و مواد مخدر، ورود شرکتهای قزاقی به
بازار افغانستان و اشتراک‌شان در برنامه‌های بازسازی این کشور بحث و گفت‌وگو صورت
گرفت. حامد کرزی در کار هر سه اجلاس سران سازمان همکاری متقابل و اتخاذ تدابیر
اعتماد در آسیا (CICA) در
قزاقستان اشتراک کرد (سال‌های 2002، 2006 و 2010).
به تاریخ 1-2 دسامبر سال 2010 رییس جمهور افغانستان در
اجلاس سران سازمان امنیت و همکاری اروپا اشتراک نمود. در جریان مذاکراتی که میان
نورسلطان نظربایف، رییس جمهور قزاقستان و حامد کرزی برگزار شد، طرفین روی ادامه‌ی
تقویت همکاری‌های دوجانبه و همچنان مشکلات عمده‌ی سیاست‌های بین‌المللی بحث
نمودند. رییس جمهور افغانستان از نقش رهبری قزاقستان در برگزاری چنین یک برنامه‌ی
بزرگ، ستایش کرد.
به تاریخ 15 جون سال 2011 حامد کرزی در سالگرد اجلاس
سازمان همکاری شانگهای در شهر آستانه اشتراک نمود.
به تاریخ 31 مارچ- 1 آپریل سال 2006 ک. توکایف، وزیر
خارجه‌ی جمهوری قزاقستان طی یک سفر کاری از افغانستان دیدن نمود. حامد کرزی او را
به حضور پذیرفت و ملاقات‌هایی را با اعضای حکومت افغانستان برگزار نمود. ک.
توکایف پیام رییس جمهور قزاقستان را به حامد کرزی اهدا کرد که در آن آمادگی
قزاقستان به‌خاطر تقویت هرچه بیشتر روابط دوستانه با افغانستان ابراز گردیده
بود. همچنان در آن از حامد کرزی جهت اشتراک در دومین اجلاس سران سازمان «CICA» تاریخ 17 جون سال 2006 دعوت به عمل
آمده بود.
در 4-5 سپتامبر سال 2006 در جریان سفر اسحاق نادری، مشاور
ارشد رییس جمهوری افغانستان، مسیرهای مشخص همکاری‌ها میان دو کشور در عرصه‌های
مختلف مورد بحث قرار گرفتند. جانب افغانستان خواهان کمک قزاقستان در توسعه‌ی
زیرساخت‌های ترانسپورتی، استخراج معادن نفت در شمال، اشتراک شرکتهای قزاقی در
پروژه‌های بزرگ، عرضه‌ی مواد نفتی و خوراکی و تربیه‌ی کادرهای ملی گردید.
در 24-28 سپتامبر سال 2006 هیأت قزاقستانی که شامل
نمایندگان ارگان‌های دولتی و محافل کاری بود، تحت ریاست ک. عبدرخمانوف به
افغانستان سفر نمود.
به تاریخ 13-15 جون سال 2007 هیئت افغانی که شامل نمایندگان
وزارت‌خانه‌ها و ادارات و محافل کاری افغانستان بود، به ریاست احمد ضیا مسعود،
معاون پیشین رییس جمهور کرزی به قزاقستان سفر نمود. در این سفر روی مسایل همکاری‌های
سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و بشری، مشکلات امنیت منطقهای، مبارزه با تولید و پخش
مواد مخدر و تروریزم بین‌المللی بحث و گفت‌وگو شد.
در 22 نوامبر سال 2009 سفر رسمی ک. سااودبایف، منشی دولت و
وزیر خارجه‌ی جمهوری قزاقستان به کابل انجام شد. در جریان این سفر، او با حامد
کرزی، رییس جمهور افغانستان، دکتر رنگین دادفر اسپنتا، وزیر خارجه و کای آیده،
نماینده‌ی خاص سرمنشی سازمان ملل متحد برای افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد.
در 17 می‌سال 2010 سفر رسمی نوبتی ک. سااودبایف، منشی دولت
و وزیر خارجه‌ی جمهوری قزاقستان به افغانستان منحیث رییس سازمان امنیت و همکاری
اروپا انجام شد. رییس هیأت قزاقستانی با حامد کرزی، رییس جمهوری افغانستان دیدار
کرد و همچنان در جریان این سفر، با زلمی رسول، وزیر خارجه‌ی افغانستان و و.
اوشاتسکس، نماینده‌ی ویژهی اتحادیه‌ی اروپا برای افغانستان دیدار و گفت‌وگو نمود.
در این سفر موافقت‌نامه‌ی همکاری میان جمهوری قزاقستان و افغانستان در عرصه‌ی
مبارزه با تجارت غیر‌قانونی و سوء استفاده از مواد مخدر، مواد روان‌گردان، مشتقات
و ترکیبات آنها به امضا رسید.
از تاریخ 1 تا 5 جون سال 2010 کمیسیون بین‌اداری جمهوری
قزاقستان به منظور انتخاب اولین دور شاگردان افغانی برای تحصیل در قزاقستان، به
افغانستان سفر کرد.
در 20 جولای سال 2010 ک. سااودبایف، منشی دولت و وزیر
خارجه‌ی جمهوری قزاقستان در کنفرانس بین‌المللی در امور افغانستان که در شهر کابل
برگزار شده بود اشتراک کرد. در جریان این سفر، وی با حامد کرزی، بانکی مون،
سرمنشی سازمان ملل متحد و خ. کلیتن، منشی دولت ایالات متحده‌ی امریکا دیدار کرد.
به تاریخ 26 سپتامبر سال 2011 در چارچوب اجلاس نوبتی
کمیسیون بین‌حکومتی قزاقستان-افغانستان در عرصه‌ی همکاری‌های اقتصادی و تجارتی، ولادیمیر
باشکو (رییس جلاس از طرف قزاقستان تا 6 آگست سال 2014)، ک. ساریبای، معاون وزیر
خارجه‌ی قزاقستان، ت. اورازا‌یف و نماینده‌ی خاص وزارت خارجه‌ی قزاقستان در امور
افغانستان با حامد کرزی و محمد کریم خلیلی، معاون رییس جمهور دیدار کردند.
در 15 نوامبر سال 2011 زلمی رسول، وزیر خارجه‌ی افغانستان
در کار 12همین نشست گروه بین‌المللی تماس در امور افغانستان، اشتراک کرد.
در 13 جون سال 2012 ای. کازیخانوف، وزیر خارجه‌ی جمهوری
قزاقستان به افغانستان سفر کرد، که در جریان آن با حامد کرزی، رییس جمهوری افغانستان،
عبدالرووف ابراهیمی، رییس مجلس نمایندگان پارلمان، زلمی رسول، وزیر خارجه، یان
کوبیش، فرستاده‌ی ویژهی سرمنشی سازمان ملل متحد ملاقات و گفت‌وگو کرد. همچنان
در این سفر پروتوکول مشورت‌های سیاسی میان قزاقستان و افغانستان به امضا رسید.
به تاریخ 10 آپریل سال 2013 ا. جاکسیبیکوف، وزیر دفاع قزاقستان
به کابل سفر کرد و با حامد کرزی، رییس جمهوری افغانستان و وزیر دفاع افغانستان
دیدار کرد. در جریان این دیدار‌ها، مسایل همکاری‌های نظامی و تخنیکی و همچنان
تربیه و آموزش کادرهای نظامی در نهادهای قزاقستان مورد بحث قرار گرفتند.
در 11-12 می سال 2013 هیأت پارلمانی قزاقستان تحت ریاست
م. عشیم‌با‌یف، رییس کمیته‌ی امور بین‌المللی، دفاع و امنیت پارلمان قزاقستان به
کابل سفر نمود و با رییس مجلس نمایندگان افغانستان، رنگین دادفر اسپنتا، مشاور
امنیت ملی افغانستان، زلمی رسول، وزیر خارجه و نمایندگان وزارت‌خانه‌های داخله،
دفاع، زراعت، مبارزه با مواد مخدر، اداره‌ی ملی مبارزه با حوادث، ارگان‌های امنیت
ملی و دیپلمات‌های خارجی در افغانستان دیدار کرد.
در 9-13 دسامبر سال 2013 بنا بر دعوت رییس مجلس قزاقستان،
هیأت پارلمانی افغانستان تحت ریاست محمد صالح سلجوقی، معاون دوم مجلس نمایندگان
افغانستان به جمهوری قزاقستان سفر نمود که در جریان آن با رییسان پارلمان، وزیر
معارف، اداره‌ی امور خدمات دولتی، معاون اول وزیر خارجه و رییس شورای ولایتی
آلماتی ملاقات و گفت‌وگو نمود.
در 26-27 مارچ سال 2014 ولادیمیر باشکو، وزیر حالات اضطراری
جمهوری قزاقستان جهت اشتراک در جشن نوروز به شهر کابل سفر کرد. در جریان این سفر
با محمد کریم خلیلی، معاون دوم رییس جمهور افغانستان و وزیران تجارت و صنایع و
احیا و انکشاف دهات افغانستان ملاقات نمود.
به تاریخ 21-23 می سال 2014 هیأت حکومتی افغانستان به
ریاست محمد کریم خلیلی به قزاقستان جهت اشتراک در هفتمین همایش اقتصادی آستانه و
دومین کنفرانس جهانی ضد‌بحران سفر نمود.
در جریان همایش اقتصادی آستانه، ک. مسیموف، نخست‌وزیر قزاقستان
با محمد کریم خلیلی ملاقات کرد. در این همایش همچنان خانم حسن بانو غضنفر، وزیر
امور زنان افغانستان با داریگاه نظربایوا، معاون پارلمان قزاقستان و گ.
عبدیکالیکوف، معاون نخست‌وزیر قزاقستان دیدار کرد. در جریان گفت‌وگوها، دو طرف
علاقه‌مندی‌شان را به بهبود روابط کاری میان سازمان‌های زنان هر‌دو کشور ابراز
داشتند.
28-29 سپتامبر سال 2014 هیأت قزاقستانی تحت ریاست ا.
سارینژیپوف، وزیر معارف و علوم قزاقستان در مراسم تحلیف رییس جمهور جدید افغانستان،
محمد اشرف غنی، اشتراک کرد و با وی دیدار و گفت‌وگو نمود.
در سال 2009 قزاقستان مبلغ یک میلیون دالر امریکای را به
صندوق مخصوص همبستگی اسلامی سازمان تعاون اسلامی به منظور بازسازی افغانستان
انتقال داد.
در سال 2014 افغانستان از نامزدی قزاقستان برای کرسی غیر‌دایمی
شورای امنیت سازمان ملل متحد برای سال‌های 2018-2017 حمایت نمود.
در سال 2012 عبدالرووف ابراهیمی، رییس مجلس نمایندگان افغانستان
به ریاست هیأت افغانستان دو بار به قزاقستان سفر کرد که در جریان سفر‌هایش با ن.
نیگمتولین، رییس مجلس قزاقستان ملاقات کرد و روی مسایل مختلف بحث کردند، از جمله
بهبود روابط بین‌پارلمانی میان هر‌دو کشور.
به تاریخ 26 آپریل سال 2013 نشست وزیران خارجه‌ی روند
استانبول در امور افغانستان در شهر آلماتی قزاقستان با اشتراک رییسان دولت‌ها
برگزار شد که در نتیجه اعلامیه‌ی آلماتی تصویب شد. در چارچوب این نشست نورسلطان
نظربایف، رییس جمهور و ایرلن ایدریسوف، وزیر خارجه‌ی قزاقستان با زلمی رسول،
وزیر خارجه‌ی افغانستان دیدار کردند.
در 29-30 اکتبر سال 2014 نشست نوبتی کارمندان ارشد و
چهارمین کنفرانس وزیران «قلب آسیا» در شهر پکن چین برگزار شد. در این نشست ریاست
هیأت قزاقستان را ا. موسینوف، معاون وزیر خارجه‌ی قزاقستان به عهده داشت.
همکاری‌های تجارتی و اقتصادی
در سال 2012 معاملات تجارتی میان قزاقستان و افغانستان
321.5 میلیون دالر امریکایی و در سال 2011، 337.7
دالر امریکایی تثبیت شده بود. در سال 2013 حجم معاملات تجارتی 251.4 میلیون
دالر امریکایی بود، که 15% کمتر از رقم سال 2012 را نشان می‌داد. از ماه جنوری تا
می سال 2014 حجم معاملات تجارتی میان دو کشور، 141.6 میلیون دالر امریکایی تثبیت
شده، که 3.7% افزایش را نظر به سال 2013 نشان می‌دهد.
محصولاتی که از قزاقستان به افغانستان صادر می‌شوند، شامل
آرد، گاز و فلزات است و کچالو، انگور و سایر میوه‌ها از افغانستان به قزاقستان
صادر می‌شوند.
در توسعه و تقویت روابط تجارتی و اقتصادی میان افغانستان و
قزاقستان، نقش عمده را کمیسیون مشترک بین‌حکومتی افغانستان-قزاقستان در عرصه‌ی
همکاری‌های تجارتی و اقتصادی بازی می‌کند. در کل 6 نشست این کمیسیون دایر شده است:
دو نشست در آستانه، دو نشست در کابل و یک نشست در آلماتی. نشست 2014 این کمیسیون
به‌خاطر روند اصلاحات در افغانستان و قزاقستان، برگزار نشد.
به ابتكار نورسلطان نظربا‌يف، ریيس جمهور قزاقستان، برنامه‌ی
آموزشي دولتي به قيمت 50 ميليون دالر امریکایی از سال 2010 به این‌سو برای آموزش
یک هزار جوان افغان در مؤسسات آموزشی این کشور عملی می‌شود. در حال حاضر در حدود
850 دانشجوی افغانستاني در قزاقستان مصروف تحصيل اند. در ماه می سال روان در چارچوب این برنامه،
روند انتخاب دانشجویان برای سال تعلیمی 2014-2015 برگزار شد، که 189 تن توانستند
به مؤسسات آموزشی قزاقستان راه یابند.
در ماه آگست سال 2011 جمهوری قزاقستان پروژه‌ی ترمیم سرک
تالقان-قندوز-شیرخان بندر را تمویل کرد. همچنان جمهوری قزاقستان مصارف اعمار یک
مکتب متوسطه و شفاخانه را در دو ولایت افغانستان می‌پردازد، که جانب افغانستان در
حال ساخت‌و‌ساز آنها است.
قزاقستان به‌طور دوامدار به افغانستان کمک‌های بشردوستانه
می‌کند. در مطابقت با برنامه‌ی همکاری با افغانستان برای سال‌های 2007-2008،
قزاقستان مبلغ 2 میلیون و 380 هزار دالر امریکایی را به شکل کمک بشردوستانه برای
ترمیم سرک قندوز-تالقان، اعمار مکتب در ولایت سمنگان و شفاخانه در ولایت بامیان به
افغانستان پرداخت.
در اکتبر سال 2008 دو هزار تن گندم، در ماه آپریل 2009 یک
هزار و سه صد تن شیر خشک، در آپریل سال 2010 شش هزار تن برنج، کمک بشردوستانه به
افغانستان صورت گرفت.
در آپریل سال 2011 جمهوری قزاقستان 60 تن گندم سیاه و 160
هزار لیتر روغن نباتی را به افغانستان کمک کرد.
در ماه نوامبر سال 2013 حکومت قزاقستان کمک بشردوستانه‌ی
دیگری را به شکل مواد خوراکی به ارزش 6 میلیون دالر امریکایی به مردم افغانستان
اختصاص داد. این کمک در ماه‌های مارچ و می سال روان به افغانستان رسید که عبارت
از 1266.7 تن آرد گندم، 1000 تن شكر و 189.9 تن مسكه بود. نظر به حوادث طبیعی و
تقاضای افغانستان، در بهار سال روان به ارزش 775 هزار دالر امریکایی کمک عاجل برای
شهروندان ولایت‌های جوزجان و بدخشان صورت گرفت.
در 14-16 نوامبر سال 2007 در شهر کابل نمایشگاه ملی جمهوری
قزاقستان برگزار شد که در جریان آن محافل کاری هر‌دو کشور ملاقات‌هایی را انجام
دادند و قرارداد‌هایی را به ارزش 85 میلیون دالر امریکایی امضا نمودند.
در حال حاضر قزاقستان مسئله‌ی ارائه‌ی کمک 1.5 میلیون دالر
امریکایی برای اعمار 4 پل و تحکیم سواحل دریای ایبک را در ولایت سمنگان بررسی می‌نماید.
به تاریخ 2-3 جولای سال 2013 نشست مشارکت کاری افغانستان و
قزاقستان در شهر کابل برگزار شد. این نشست به همکاری شرکت ملی کزنیکس قزاقستان،
وزارت تجارت و اتاق‌های تجارت و صنایع افغانستان برگزار شد. در نتیجه‌ی دیدار‌های
تاجران هر‌دو کشور، قراردادی به مبلغ 8 میلیون دالر به امضا رسید.
به تاریخ 9-10 اکتبر سال 2013 سومین همایش تجارتی آسیای
میانه در شهر آلماتی به همکاری USAID
برگزار شد که هیأت بین‌اداری افغانستان (20 نفر) اشتراک ورزید. در چارچوب این
همایش تاجران ملاقات و گفت‌وگو نمودند و در نتیجه یک قرارداد 5 میلیون دالری را
امضا کردند.
به تاریخ 29-30 اکتبر سال 2014 چهارمین همایش تجارتی آسیای
میانه در آلماتی برگزار شد که هیأت افغانی به ریاست رییس اتاق تجارت و صنایع
ولایت بلخ در آن اشتراک کرد.
***
قزاقستان
در آیینه ی خاطرات و مشاهدات دانشجویان افغانستانی
در قزاقستان می‌توان همپذیری را آموخت
بسم الله تابان، دانشجوی دوره ماستری رشته حقوق- دانشگاه
کازنو
مدتی است در کشور دوست قزاقستان به سر میبرم. اینجا گلهای
رنگارنگ را میبینم اما همه یکرنگاند. اینجا میبینم همه در کنار هم با عقاید،
فرهنگ و نژاد مختلف برای رسیدن به جامعه ایده‌آل زحمت می‌کشند. در اینجا من هیچ
تفاوتی میان شهروندان این کشور در برابر قانون ندیدم، تمام ملیتهای که آمارشان بیشتر از 100 میرسد،
قزاقستانی و دارای حقوق مساویانهاند، اینجا دیگر از درجهبندی انسانها خبری
نیست. اینجا همه انسان با عقاید و باورهای مختلف و همه آزاد و پیرو قانوناند.
قزاقستان با سرزمین پهناور که دارد، سرزمین فرصت، ثروت و
قدرت است. رهبری دولت قزاقستان با طرح و اجرای برنامه‌های ملی و مفید توانسته
کشورشان را در رده بهترین کشورهای آسیایی و جهان قرار دهد. این کار هیچگاه
نمیتواند بدون نیت راسخ و حس وطندوستی بدست آید. امیدوارم روزی برسد در
افغانستان من نیز مردمانی باشند که با همدیگر پذیری و حس وطندوستی با عقلانیت
برای آبادی آن کار کنند.
در اخیر میخواهم سالروز استقلال جمهوری قزاقستان را به ملت
این کشور تبریک گفته و به عنوان یک افغانستانی از تمام کمک‌های بشردوستانهشان
تشکری کنم. هدف این است تا به عنوان سفیر فرهنگی خوب، در کشور میزبان باشم.
قزاقستان کشور امن و فرصت‌های برابر است
زینب عطایی، دانشجوی سال سوم رشته طب- دانشگاه اسنفدیاروف
زندگی در سرزمینی که مردماناش صاحب فرهنگ، عنعنات، باورها
و طرز دید متفاوت است، گذشته از اینکه جالب است، باعث می‌شود تا تجربیات جدید و
حتا نحوه فکر جدید را کسب کنیم. من به عنوان دانشجویی که حدوداً چهار سال در
قزاقستان زندگی می‌کنم، تجربیات خیلی مفیدی را آموختم. اینجا برای من تنها محلی
نیست که آموزش میبینم، بلکه فرصتی است که بتوانم خودم را با فرهنگ جدید و
دیدگاههای نو، انطباق بدهم مطابق آنچه که یکی از اهداف اعطای بورسیه‌های تحصیلی
به دانشجویان افغانستان، آشنایی آنها با فرهنگ و کشورشان بوده تا این راه دریچهای
شود برای تأمین و شروع یک ارتباطات جدید و استحکام این روابط.
به برداشت و باور من، قزاقستان نه تنها در زبان، بلکه در
عمل نمونه موفق کشورهایی است که توانسته است برابری میان تمام اتباع و اقشار جامعه
بخصوص میان مردها و زنان را فراهم کند. من سهم زنان را در تمام امور و کارها، به
معنای واقعی کلمه، برابر با مردهای این کشور میبینم. دولت و مردهای این کشور به
هیچگونه تبعیض و برتری جنسیتی باور ندارند. در کشور قزاقستان مرد و زن با احترام
متقابل، در تمام عرصهها بصورت برابر و مساوی سهم دارند و فعالیت می‌کنند.
نکته دیگر اینکه؛ از نظر قانونمندی، برخورداری از
سهولتهای زندگی، نظم عامه، صحت عامه، اقتصاد و زمینه‌سازی برای ارتقای استعداد
نسل جوان کشور، قزاقستان یکی از کشورهای موفق است. قزاقستان کشوری در حال توسعه
است و با برنامههایی که دارد، مطمئناً به زودترین زمان ممکن، به سطح عالی از
توسعه دست خواهد یافت. در اخیر میخواهم نتیجه گیری کنم که برای من، قزاقستان
معنای کشور امن و فرصت‌های برابر است.
میخواهم مثل زنان قزاقستان قوی و مؤثر باشم
بهاره اکبری دانشجوی سال سوم رشته طب- دانشگاه اسفندیاروف
طی چند سالی که در قزاستان گذراندم، میخوام دیدگاه خودم را
در مورد تفاوت اهمیت زنان در جامعه بیان کنم. از آنجایی که می‌دانیم زنان نیم پیکر
یک جامعه انسانی است؛ بنابراین هر چه حضور زنان در جامعه چشمگیرتر و فعالانهتر
باشد، کشور پیشرفتهتر و توسعهیافتهتر
خواهد بود. بخصوص در کشور عزیزم افغانستان که در این عرصه نقش زنان کمتر و
کمرنگتر دیده می‌شود. چون من نقش و سهم زنان در قزاقستان را نمیتوانم با سهم و
فرصت‌های زنان کشورم، مقایسه کنم. چهار سال است که در قزاقستان درس میخوانم و در
این مدت، رسم و رواج و فرهنگ و عنعنات مردم قزاقستان را به دقت مشاهده و مطالعه
می‌کنم. آنچه بیش از همه توجهام را جلب می‌کند، نقش زنان و تأثیر آنها در کل
ساختار فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است. کشور قزاقستان با وجود اینکه زمان زیادی از
استقلال آن نمیگذرد، اما به پیشرفتهای قابلتوجه دست یافته است و من به عنوان یک
زن، نقش زنان را در ایجاد این توسعه، خیلی برجسته میبینم. یکی از اهداف مهم خودم
به عنوان یک شهروند و یک عضو فعال جامعه
همین است تا روزی بتوانم در پیشرفت جامعهام نقش خوب و قابل قبول داشته باشم و
امیدوارم نسل نو ما بخصوص زنان فعالیتشان را در عرصه علم و فرهنگ افزایش دهند تا
ما هم بتوانیم همانند همه‌ی کشورهای پیشرفته جهان، زندگی آرام و صلحجویانهای
داشته باشیم. به امید آن روز.
قزاقستان؛ بیستوسومین سالگرد استقلال مبارک
راضیه سروری، دانشجوی رشته طب- دانشگاه اسفندیاروف
نخست بیستوسومین سالگرد استقلال جمهوری قزاقستان را تبریک
می‌گویم و در ثانی، سپاسگزارم از روزنامه اطلاعات روز که این فرصت را برایم مهیا
ساخت تا برداشت و دیدگاه خودم را به عنوان یک دانشجوی خارجی مقیم قزاقستان، با
دوستان و عزیزانی که این مطلب را مطالعه می‌کنند، شریک سازم.
گرچند دوری از وطن سختیهای خود را دارد؛ اما ما این
مسئولیت را به عهد گرفتیم تا با تحصیل دانش، در آینده برای مردم و کشور عزیز خود مصدر خدمت قرار
گیریم. به همین خاطر دوری از وطن را پذیرفته در کشور دوست قزاقستان ادامه تحصیل
می‌دهیم. باور دارم، وجود ما در کشور (قزاقستان) به معنای نمایندگان فرهنگ و
عنعنات کشور ما است و همین‌طور ما می‌توانیم با رسم و رواجها، نحوهی زندگی،
فعالیت‌های اجتماعی و علمی مردم قزاقستان آشنایی حاصل کنیم.
ما از همکاری قزاقستان با افغانستان و برقراری روابط
دوستانه بین دو کشور خشنود میباشیم. به
عنوان یک محصل که چند سالی را اینجا زندگی می‌کنم و درس میخوانم، میخواهم بگوم
که قزاقستان کشور فوقالعاده است، قزاقستان رو به پیشرفت است و طوریکه پیداست،
این کشور 23 سال است که استقلال خود را از اتحاد شوروی بدست آورده اما در در این
مدت کوتاه قزاقستان توانسته است به پشرفتهای زیادی برسد. یکی از مهم‌ترین مشاهدات
من در این کشور، این است که متوجه شدم تمام فعالیتها و زمینه کار در عرصه‌های
سیاسی، علمی، اجتماعی، فرهنگی و هنری، مال همه‌ی اقشار جامعه است و همه- زن و مرد-
سهم برابر و مساوی دارند، همه تلاش دارند تا برای کشورشان افراد مفیدی باشند. من
امیدوارم که افغانستان عزیز ما هم به زودترین فرصت به صلح و آرامش برسد و به نسل
جوان، فرصت‌های بیشتر بدهد و همین‌طور تمام تبعیضها از میان برداشته شود تا از هر
قوم و قبیله از زن تا مرد، در بازسازی کشور سهم فعال بگیرند. به امید افغانستان
باثبات، آرام و پیشرفته و به امید یک جامعه‌ی برابر.
یاسر
راشد دانشجوی رشته روابط بینالملل- دانشگاه احمد یسوی
Құрметті ҚР елбасы Н.Назарбаев!
Құрметті Қазақстандықтар!
Құрметті Ауғанстандағы ҚР елшісі және дипломаттары!
Сіздерді елдеріңіздің ең басты
және елеулі мерекелерінің бірі – Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 23
жылдығымен шын жүректен құттықтаймын.
16 Желтоқсан ҚР Тәуелсіздік күні баршамызға
құт береке алып келсін! Тәуелсіз Қазақстанда тыныштық, бейбітшілік болсын!
Ауғанстан ИР-на және Қазастан Республикасына аманшылық, екі елге тыныштық
тілеймін. Ынтымақ пен татулық, бірлік пен бауырмалдық бізбен бірге болсын!
در اینجا خودم و هنر را شناختم
حبیب سروش دانشجوی دوره ماستری رشته نقد سینما- دانشگاه ژورگینوف
برای من زندگی در قزاقستان یک عالم خاطره و تجربه است.
خاطراتی که فکر می‌کنم خیلی ماندگاراند و شاید نتوانم هیچ وقت فراموش کنم. بد
نمیبینم بخش مهمی از این خاطره را به بهانه بیستوسومین سالگرد استقلال قزاقستان
و فرصت بزرگی که دفتر روزنامه وزین "اطلاعات روز" فراهم کرده، با
همهیتان در میان بگذاریم: پس از آنکه افغانستان را به قصد تحصیل در قزاقستان ترک
کردم، دیگر من انسان متفاوتی بودم. یادم است در روزهای نخست اقامتام، وقتی برای
اولینبار بازار رفتم تا خرید کنم، یک فروشنده سوال کرد از کجا آمدهام. در پاسخ
گفتم که از افغانستان. فروشنده یکه خورد، انگار ترسیده بود. بدون اینکه چیزی
بگوید، از نگاهها و وحشت پنهان در چهرهاش دریافتم که انسان افغانستان خارج از
جغرافیای خودش اغلب ترسناک به نظر میرسند. در حالی که واقعاً اینطور نیست. برای
فروشنده استدلال کردم که «ما همه انسان هستیم. دلیلی ندارد که از همدیگر بترسیم.
همه‌ی مردم افغانستان جنگسالار یا تروریست نیستند. ما خود قربانی هستیم و من
امیدوارم نسل جوان کشور ما، فردای بهتر و روشنتری را برای خود بسازند...» این
مشاهدات، بارها تکرار شد و من واقعاً احساس کردم، کی هستم، مربوط به کجایم و چرا
همه چیز اینگونه است. اما هرگز گرفتار بدبینی نشدم و امیدم را برای آینده بهتر
کشورم، از دست ندادم.
قزاقستان همان‌طور که به صلحدوستی شهرت دارند، به هنردوستی
نیز مشهوراند. هنر در میان مردم قزاقستان ارزش والا دارد. یک هنرمند انسان باارزش
و ممتاز محسوب می‌شود. در دانشگاه هنرها درس میخوانم و در اینجا واقعاً به ارزش
واقعی هنر پی بردهام. هنر، تنها هنر نیست و معرفت والایی است که از دریچه آن
می‌توانیم جهان و پیرامون خود را نگاه کنیم و دریابیم.
***
معلومات عمومی در باره کشور قزاقستان
تهیه و تنظیم: مهدی زرتشت
جمهوری قزاقستان یکی از کشورهای بزرگ آسیای مرکزی است. این
کشور بزرگترین کشور محصور در خشکه است که مساحت آن به ۲۷۱۷۳۰۰ کیلومتر مربع میرسد
و از لحاظ وسعت، تقریباً پنج برابر افغانستان و نهمین کشور بزرگ در دنیا است. حدود
اربعه کشور قزاقستان به ترتیب ذیل است: از شمال با روسیه، از شرق با جمهوری خلق
چین، از جنوب به کشورهای قیرغزستان و ازبکستان، از جنوبغربی با کشور ترکمنستان از
شمالشرقی به سواحل دریای خز هم سرحد است. تقریباً 90 درصد خاک قزاقستان را دشت
تشکیل می‌دهد و آب و هوای آن به نسبت میزان پایین بارندگی، خشک است. قزاقستان به
دلیل موقعیت جغرافیایی خود، دارای زمستان فوقالعاده سر و برفگیر است. دریاچههای
مهم آن عبارتاند از: دریاچه بالخاش، دریاچه زایسان، رود اورال، سیر دریا، رود
ایرتیش، رود چارین و رود ایلی.
پایتخت قزاقستان شهر آستانه (Астана) است. قبل از آستانه، آلماتا یا
آلماتی (Алматы)
پایتخت قزاقستان بود اما در سال 1998 به دستور رئیس جمهور نورسلطان نظربایف،
پایتخت به شهر آستانه منتقل شد. امروزه آلماتا را «پایتخت دوم» قزاقستان
میخوانند. رئیس جمهور قزاقستان نورسلطان نظربایف است که در زمان اتحاد جماهیر
شوروی سابق، رهبر قزاقستان بود. حکومت قزاقستان دمکراتیک و از نوع جمهوری ریاستی
است. رئیس جمهور در رأس دولت قرار دارد و مطابق قانون اساسی قزاقستان، رئیس جمهور
نخستین تا زمانی که بخواهد، می‌تواند در این پست باقی بماند. قدرت قانونی پارلمان
قزاقستان است.
واحد پول قزاقستان، تنگه (Тенга) است و زبان رسمی قزاقستان، زبان
قزاقی و زبان روسی است. مهم‌ترین شهرهای قزاقستان عبارت اند از: آستانه، آلماتی،
کاراگاندا، شیمکنت، آکتاو، آتیراو. بر اساس گزارش «وبگاه کمیته آمار قزاقستان» در
سال 2010، کل جمعیت قزاقستان 16036100 (شانزده میلیون و سیوشش هزار و یکصد نفر)
است. طبق آمارهای غیر رسمی، 63 درصد جمعیت قزاقستان قزاق، 33 درصد روس و متباقی
ملیتهای دیگر است. در قزاقستان بیشتر از صد ملیت زندگی می‌کنند. اسلام و مسیحیت
بیشترین پیرو دارند؛ اما سیستم سیاسی دولت سکولار است و بنابراین، نام رسمی
قزاقستان «جمهوری قزاقستان» است.
در قزاقستان، حدود 150 مرکز آموزشی عالی وجود دارد. همچنین،
در این کشور 20 مرکز برای شناسایی استعدادهای درخشان تأسیس شده است. سیستم آموزشی
در آموزشگاههای قزاقستان، جدیدترین سیستم آموزشی جهانی یعنی سیستم بالون (Балоньская система) است. «از ویژگی فعالیت‌های دانشگاهی
در قزاقستان، توجه به امور فرهنگی و فوق برنامهای است. دانشجویان ضمن فراگیری
علوم، می‌توانند در رشته‌های تخصصی و تجربههای هنری دلخواه، شامل شوند.
برنامه‌های جذاب مسابقات هنری از جمله موسیقی، رقص، نمایش، آواز خوانی، مسابقات
ورزشی و... از فعالیت‌های روزمره دانشگاهی است.»
پرچم رسمی دولت قزاقستان (نشان ملی) به رنگ آبی است که حاوی
سه نشانه است: خورشید، عقاب و خطوط گرافیکی که هر سه نشانه، به رنگ زرد است.
جشنهای ملی قزاقستان عبارتاند از: جشن سال نو میلادی (و
کرسمس)، جشن سال نو خورشیدی (نوروز)، جشن سالگرد استقلال جمهوری قزاقستان، جشن
«روز نخستین رئیس جمهور قزاقستان»، جشن گرامیداشت روز ملیتها، نهم می (سالگرد
پیروزی ارتش اتحاد شوروی در جنگ جهانی دوم)، جشن گرامیداشت از تصویب قانون اساسی
و... جشنهای دیگر که در مهم‌ترین شهرهای قزاقستان، بصورت همزمان برگزار می‌شوند.
دمبوره (Домбра) آله ملی موسیقی قزاقستان است و
علاوه بر این، در موسیقی سنتی قزاقها، آلاتی همچون: قوبیز، سیبیزغی، داولپاز،
سرنای، شرتر، ژتیگین و...، به کثرت مورد استفاده قرار میگیرند.
مشاهیر قزاقستان:
آبای قونانبایف (Абай Конанбаев)- فیلسوف و انسانشناس، شاعر بزرگ، آهنگساز و
بنیانگذار ادبیات مدرن قزاق. آبای در سال در سال 1845 در منطقه سمی پلاتینسک در
شرق قزاقستان به دنیا آمد. مهم‌ترین منظومه ادبی او «تابستان؛ فصل خورشید» نام
دارد.
سابیت موکانوف (Сабит Муканович Муканов)- شاعر، رماننویس و نویسنده کلاسیک
ادبیات قزاق. موکانوف در سال 1900 در یکی از ایالتهای شمالی قزاقستان به دنیا آمد
و در سال 1973 وفات کرد. مهم‌ترین رمانهای او عبارتاند از: «سین بایا»، «عشق
روشن»، «بوتاگوس»، «سیردریا» و...
بیمبت مایلین (Беимбет Жармагамбетович Майлин)-
نویسنده و فعال اجتماعی. او در سال 1894 در آکتوبه به دنیا آمد و در سال 1938 وفات
کرد. مهم‌ترین اثر او «یادبودی برای شوگا» است.
ماگژان ژومابایف (Магжан Жумабаев) نویسنده و «شاعر درخشان قزاق» در سال 1893 در منطقه پتروپاولوفسک
به دنیا آمد. او نیز یکی از بنیانگذاران ادبیات نوین قزاق است. مهم‌ترین اثر ادبی
او «پهلوان بایان» است.
سلطان محمود تورایگیروف (Султанмахмут Торайгыров)-
شاعر و دموکرات برجسته قزاق. او در سال 1893 به دنیا آمد و در سال 1920 وفات نمود.
او همواره جوانان را در بطن اصلاحات ترقیخواهانه و ارزشهای عصر جدید، دعوت
می‌کرد.
دین محمد احمدوویچ کونایف (Кунаев, Динмухамед Ахмедович)-
سیاستمدار معروف قزاق. او در سال 1886 به دنیا آمد و در سال 1993 درگذشت. این
سیاستمدار در طول حیات سیاسیاش، مقام‌های سیاسی ذیل را به عهده داشت: معاون رئیس
شورای کمیسرهای مردمی جمهوری شوروی قزاقستان، رئیس آکادمی علوم جمهوری شوروی
قزاقستان، دبیر اول کمیته مرکزی حزب کمونست قزاقستان، رئیس شورای وزیران جمهوری
شوروی قزاقستان و از سال 1964 تا 1986 سمت دبیر اول کمیته مرکزی حزب کمونست
قزاقستان را به عهده داشت.
آبلای خان (Абылай-хан)-
قهرمان و هیروی مشهور قزاق. او در سال 1711 به دنیا آمد و در سال 1781 درگذشت. یکی
از مهم‌ترین داستانهای مبارزه/قهرمانی او، قصه مشهور «مبارزه تن به تن با
جونگاری» است.
الیاس ژانسوگوروف (Ильяс
Джансугуров)- نویسنده، شاعر و یکی از چهرههای درخشان ادبیات قزاق. او در سال
1894 به دنیا آمد و در سال 1938 دیده از جهان فروبست. مهم‌ترین اثر ادبی او
«ساگاناک» است که در سال 1928 انتشار یافت.
عیسی بایزاکوف (Иса
Байзаков)- شاعر، نمایشنامهنویس و ترانهسرای محبوب قزاقستان. او در سال
1900 در منطقه قیزیل آکاچ به دنیا آمد و در سال 1946 درگذشت. یکی از معروفترین
نمایشنامههای او «بولیس» است که در سال 1920، به نمایش درآمد. برخی از مهم‌ترین
ترانههای او عبارتاند از: «کاکن»، «بیکه»، «مانیش»، «کونشا»، «ژارژار» و
«تانیسو».
میرژاکیپ دولاتوف (Дулатов, Миржакип)- شاعر بزرگ، رماننویس،
روزنامهنگار و آموزگار معروف قزاق. او در سال 1885 به دنیا آمد و در سال 1936
دیده از جهان فروبست. مهم‌ترین اثر ادبی او، رمان «باکیتسیر ژامال» است.
شاکریم کودایبردیف (Шакарим Кудайбердиев)- تاریخدان، متفکر و فیلسوف و شاعر
قزاق. او در سال 1858 در منطقه سمی پلاتینسک در شرق قزاقستان به دنیا آمد و در سال
1931 «بصورت پنهانی» تیرباران گردید. این شاعر و متفکر، از شاگردان شاعر بزرگ
قزاق- آبای قونانبایف بود. او به زبان فارسی نیز تسلط داشت و ترجمههای او از شعر
حافظ و منظومه شعری «لیلی و مجنون» بعد از مرگ او به چاپ رسیدند.
مختار عوضاُف (Ауэзов, Мухтар Омарханович)- نویسنده و نمایشنامهنویس/
درامنویس مشهور قزاق. او در سال 1897 به دنیا آمد و در سال 1961 دیده از جهان
فروبست. مختار عوضاُف یک شخصیت اجتماعی نیز بود و در زمان جماهیر سوسیالیستی شوروی،
عضو آکادمی علوم و یکی از شخصیتهای برجستهی علمی به شمار میرفت. او بیش از 20
نمایشنامه نوشت و آثار کلاسیک معروفترین نویسندگان روس را به زبان قزاقی ترجمه
کرد.
ژوسیپبیک آیمائوتوف (Жусыпбек Аймауытов)-
شاعر و درامنویس بزرگ قزاق. او در سال 1889 به دنیا آمد و در سال 1931 درگذشت. او
با استعداد فراوان ادبی خود، تحول بزرگی را در نثر ادبیات قزاق، پدید آورد.
«بیرژان و سارا» مهم‌ترین نمایشنامه او و «کارت کوژا» مهم‌ترین رمان او محسوب
می‌شود.
ساکن سیفولین (Сакин Сейфулин)- نویسنده و سیاستمدار و «فرزند
شایسته ملت قزاق» بود. او در سال 1894 به دنیا آمد و در سال 1938 درگذشت. مجموعه
شعری «آسوتولپار» و نمایشنامههای «در راه خوشبختی» و «شاهینهای سرخ» از مهم‌ترین
کارنامه ادبی او به شمار می‌رود.
گابیت موسریپوف (Габит Мосрипов)- نویسنده، مترجم، منتقد ادبی و فعال اجتماعی قزاق. او
در سال 1902 به دنیا آمد و در سال 1985 دیده از جهان فروبست. موسریپوف عضو آکادمی
علوم قزاقستان بود و همچنان او یکی از
بنیانگذاران درامنویسی قزاقستان به شمار می‌رود. او زمانی مدیر روزنامه
«سوسیالیستیک» قزاقستان بود و بعداً در کمیته مرکزی حزب کمونست قزاقستان، سمت
مدیریت را به عهده گرفت.
چهرههای نامبرده، معروفترین شخصیتهای تاریخی قزاقستان
محسوب می‌شوند. هماکنون به نام و یاد آنها، مراکز و مکانهای بیشماری نامگذاری
شده است. جادهها، خیابانها، دانشگاهها، موزهها، تئاترها، سینماها، میدانها و
مراکز بیشمار دیگر، به نام آنها تأسیس شده است. همچنان مجسمههای آنها در مناطق
زیادی از شهرهای قزاقستان نصب شده است. قزاقستان، یکی از جمله کشورهایی است که به
چهرهها و شخصیتهای مهم تاریخی خود، ارج و بهای فراوان قائل است.
***
دکترین وحدت ملی قزاقستان
دکترین
یک پروژه ایدیولوژیک است که در پروسه تطبیق آن ارگان‌های دولتی در چارچوب اجرای
سیاست داخلی بر اساس برنامه اشتراک مینمایند و دفتر رئیس جمهور از عملیسازی آن
نظارت می‌کند.
این
سند هدف اصلی سیاست ملی دولتی را دنبال می‌نماید-
تامین ثبات اجتماعی و سیاسی در عرصه روابط بینالقومی (نژادی) در قزاقستان.
در
مفاد دکترین اشاره شده است که جمهوری قزاقستان یگانه وارث حقوقی و تاریخی حکومت چند صد ساله مردم قزاق و ادامه طبیعی ساختار سیاسی و
دولتی آن می‌باشد. قزاقستان همه‌ی تدابیر لازم برای حفاظت از استقلال و تحکیم دولت
داری ملی را اتخاذ می‌نماید.
ثروت مشترک مردم قزاقستان «وحدت در تنوع» می‌باشد- تفاهم
میان نژادها دستآرود و سمبول اساسی قزاقستان است که تضمینکننده بنیاد توسعه و
پیشرفت موفقانه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور است.
اولین اصل «یک کشور- یک سرنوشت» قیاس منطقی است که وحدت ملی
و درک سرنوشت مشترک هر فرد قزاقستانی بالای آن استوار است.
اصل دوم «ریشههای مختلف- فرصت‌های برابر» و مساوات را برای
تمام اتباع جمهوری قزاقستان صرف نظر از ریشه نژادی، قومی، مذهبی و موقف اجتماعی
تامین می‌نماید.
«در جامعه قزاقستان هیچکس از مزیتهای اولیه در برابر
یکدیگر برخوردار نیست.» این اصل، تهداب محکم برای وحدت مردم قزاقستان می‌باشد و در
قانون اساسی قزاقستان تضمین شده است. دولت از عنعنات فرهنگی و معنوی به عنوان حصه
از ثروت ملی حفاظت و مراقبت می‌کند. اسامبلی مردم قزاقستان یک نهاد حمایتکننده
این روند است که برای تقویت گفتگوهای بینالفرهنگی تلاش می‌کند.
اصل سوم «توسعه روحیه ملی» است که وحدت ملی را به عنوان
تقویت و توسعه روحیه ملت و آغاز تحکیم و یکپارچگی تعریف می‌نماید.
دکترین یک اساس برای ایجاد سیستم کامل اقدامات حقوقی،
اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حکومتداری می‌باشد که هدف آن تحکیم وحدت ملی قزاقستان،
توسعه دموکراسی، گفتگوی فرهنگی و پیشرفت است.
در برنامه توسعه استراتیژیک جمهوری قزاقستان الی سال 2020،
دکترین ابزار اصلی پروسه همبستگی جامعه قزاقستان محسوب می‌شود.
هیچ نظری موجود نیست :
ارسال یک نظر